ле́зці, ле́зу, ле́зеш, ле́зе; лезь; незак.
1. Хапаючыся рукамі і чапляючыся нагамі ўзбірацца, падымацца куды-н. або спускацца ўніз. Л. на гару. Л. на дрэва.
2. Пранікаць, уваходзіць куды-н. крадучыся. Л. ў чужы сад.
3. Пранікаць, забірацца куды-н., унутр чаго-н., а таксама выбірацца адтуль. Л. ў кішэню. Л. ў акно. Л. ў ваду.
4. Настойліва ўмешвацца ў чужыя справы, жыццё і пад., дакучаць (разм.). Л. не ў сваю справу.
5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.; звычайна з адмоўем). Змяшчацца, быць у самы раз (пра абутак, адзенне). Чаравік не лезе на нагу.
6. Насоўвацца, налазіць, спаўзаць. Шапка лезе на вочы.
7. Надаедліва прыставаць, звяртацца з чым-н. да каго-н. (разм.). Не лезь ты з такім глупствам.
8. Увязвацца ў што-н. непрыемнае. Л. ў бойку.
9. Настойліва ісці, праходзіць, рабіць што-н., нягледзячы на забарону, перашкоды, цяжкасці.
10. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выпадаць (пра валасы, поўсць).
11. Імкнуцца стаць кім-н., заняць больш высокую пасаду (разм.). Л. ў начальнікі.
12. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распаўзацца, ірвацца. Сукенка лезе па швах.
◊
Лезці (перціся) на ражон (разм.) — рабіць што-н. рызыкоўнае, загадзя асуджанае на няўдачу.
Лезці ў душу — умешвацца ў чые-н. асабістыя справы, пачуцці, перажыванні.