зуб назоўнік | мужчынскі род
-
множны лік: зубы і зубы, зубоў. Касцявое ўтварэнне, орган у роце для адкусвання і разжоўвання ежы.
- Кутнія зубы.
- Малочныя зубы (у дзяцей).
- Узброены да зубоў (пераноснае значэнне: вельмі добра ўзброены).
- З. на з. не пападае (пра дрыжыкі ад моцнага холаду, страху).
- З. за з. (пераноснае значэнне: адплачваючы за зло той жа меркай; размоўнае).
- Зубы на паліцу палажыць (пераноснае значэнне: абмежаваць сябе ў самым неабходным з-за адсутнасці сродкаў; размоўнае).
- Зуб або зубы вастрыць на каго-н. (пераноснае значэнне: злавацца, імкнуцца нашкодзіць; размоўнае).
- Праз зубы гаварыць (ледзь раскрываючы рот, неахвотна).
- Не па зубах (пераноснае значэнне: не пад сілу, не па здольнасцях).
-
множны лік: зубы, -оў. Зубцы (гл. зубец у 1 знач.).
- Ні ў зуб нагой (размоўнае) — зусім нічога (не ведаць, не разумець і пад.).
- Мець зуб на каго (размоўнае) — адчуваць тайную злобу, нездаволенасць у адносінах да каго-н.
|| памяншальная форма: зубок.
- На зубок трапіць каму (размоўнае) — стаць прадметам насмешак, плётак, крытыкі.
- На зубок (вывучыць, выведаць) (размоўнае) — дакладна, дасканала.
|| прыметнік: зубны і зубавы.
- Зубны боль.
- Зубны ўрач.
- Зубны парашок (для чысткі зубоў).
- Зубны зычны (які вымаўляецца пры ўдзеле зубоў; спецыяльны тэрмін).
- Зубавая барана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)