Verbum

вось​², часц.

1. Ужыв. для ўказання на ўсё, што знаходзіцца або адбываецца ў непасрэднай блізкасці, непасрэдна перад вачамі або нібы перад вачамі.

   • В. і наш аўтобус.
   • В. тут прысядзем.
   • В. гэтыя рэчы.

2. Ужыв. для ўказання на паслядоўную змену падзей, з’яў і пад., на раптоўнае і нечаканае іх паяўленне.

   • Усе сціхла, але в. зноў пачуўся нейкі шум.

3. Ужыв. пры выкананні якіх-н. эмоцый у кліч. сказах разам з указаннем на прадмет, з’яву.

   • Ах, в. які ён чалавек!
   • В. здарэнне дык здарэнне!

4. У спалучэнні з пытальным займеннікам і прыслоўем надае ім сэнс указання на што-н. у адпаведнасці з іх знач. (з націскам на слове «вось»).

   • Вось што я вам скажу.
   • Вось у чым сутнасць.
   • Вось якая справа.
   • Вось куды трапіў.

5. Ужыв. для большай выразнасці, звычайна ўзмацняючы, падкрэсліваючы значэнне наступнага слова.

   • В. вы мне і патрэбны.
   • В. і я пра гэта кажу.

6. Ужыв. замест звязкі пры іменным выказніку.

• Добрасумленная і высокапрадукцыйная праца — в. гарантыя нашых поспехаў.

◊

• Вось-вось (разм.) —

  1. вось іменна, менавіта так;
  2. зараз, неўзабаве. Бацька вось-вось павінен прыйсці.

• Вось вам! — атрымай(це) па заслугах.

• Вось дык (разм. іран.) — ужыв. для выражэння агульнай ацэнкі чаго-н.

• Вось дык гулец!

• Вось дык сіла!

• Вось... дык (разм.) — афармляе сказ са знач. ацэнкі або вялікай ступені праяўлення чаго-н.

• Вось спецыяліст дык спецыяліст!

• Вось стараецца дык стараецца!

• Вось і — ужыв. пры ўказанні на завяршэнне чаго-н., наступленне чаго-н. жаданага, чаканага.

• Вось і прыйшлі.

• Вось і мы.

• Вось і ўсё (ужыв. пры заканчэнні гаворкі ў знач. больш няма чаго дадаць).

• Вось табе І... (разм.) — пачынае гаворку пра тое, што аказалася не такім, як чакалася.

• Вось табе і адпачылі!

• Вось табе і свята!

• Вось табе і на або вось табе і раз або вось табе і маеш (разм.) — вокліч з выпадку чаго-н. нечаканага, выказванне здзіўлення, расчаравання.

• Вось так — ужыв. пры выказванні пагарды, знявагі.

• Вось яно што! або вось яно як! — выражэнне здзіўлення або ўразумення.

• Вось яшчэ! (разм.) — ужыв. пры адмаўленні чаго-н., пры нязгодзе з чым-н. або пры адмоўных адносінах да чаго-н.