Verbum

так, прысл.

1. прысл. Такім чынам, а не інакш.

   • Т. трэба рабіць.
   • Ці т. я сказаў?

2. прысл. У такім стане, выглядзе і пад.

   • Мяса трэба есці з хлебам, а не т.
   • Мужчына нёс чамадан, а жанчына ішла т.

3. прысл. У такой ступені, да такой ступені, настолькі.

   • Гэта было т. даўно, што ніхто не помніць.
   • Стала т. цёмна, як ноччу.

4. прысл. Без асаблівай прычыны, патрэбы або без пэўнай мэты, без сур’ёзнага намеру.

   • Ён прыйшоў не памагаць, а т. паглядзець.

5. прысл. Правільна, дакладна, сапраўды.

   • Сумленны ён чалавек, гэта т.

6. часц. Ужыв. ў рэпліках пры адказе для выражэння сцвярджэння, згоды.

   • Верш вывучыў? — Т.
   • Ты любіш маляваць, любіш многа чытаць. Т.? — Т.

7. часц. Ужыв. ў рэпліцы-адказе з агульным значэннем неакрэсленасці.

   • Як жывеш? — Ды т.

8. часц. ўказальная. Выкарыстоўваецца ў пачатку сказа для канкрэтызацыі пацвярджэння раней выказанай думкі.

   • Т., цяжка табе будзе пакуль прывыкнеш.

9. часц. ўзмацняльная. Выкарыстоўваецца для падкрэслівання большай выразнасці таго слова, пры якім яно стаіць.

   • А я т. думаю, што ўсё гэта забудзецца.

10. часц. абмежавальная. Ужыв. для ўказання на прыблізную колькасць, меру чаго-н., час і пад.

    • Прайшлі т. кіламетраў пяць.
    • Гадоў т. праз дзесяць і не пазнаеш яго, як сустрэнеш.

11. часц. У спалучэнні з «і» указвае на характар дзеяння.

    • Яблык апетытны, т. і хочацца ўкусіць.

12. злуч. уступальны. У спалучэнні са злучнікам «як» выкарыстоўваецца для злучэння аднародных членаў сказа і сказаў з параўнальна-супастаўляльным адценнем.

    • Як дзеці, т. і дарослыя любяць сваю родную мову.

◊

• За так (разм.) — бясплатна, дарма.

• І так далей — ужыв. ў канцы пералічэння чаго-н. і ўказвае, што пералічэнне можа прадаўжацца.

• Не так каб (разм.) — не вельмі.

  • Не так каб цёпла было, але і не холадна.

• Не так сабе — з нейкай мэтай, з пэўным намерам.

• Так і так (разм.) — ужыв. замест пераказу, паўтарэння ўжо вядомага, пра што ўжо расказвалася.

• Так сабе (разм.) — для абазначэння невысокай, пасрэднай ацэнкі каго-, чаго-н.

  • Цікавая кніжка? — Так сабе.

• Так ці інакш (іначай) — ва ўсякім выпадку, як бы не склаліся абставіны.

  • Так ці інакш, я заўтра буду ў вас.

• Хоць бы і так (разм.) — няма нічога асаблівага, дрэннага ў чым-н.