так, прысл.

  1. прысл. Такім чынам, а не інакш.

    • Т. трэба рабіць.
    • Ці т. я сказаў?
  2. прысл. У такім стане, выглядзе і пад.

    • Мяса трэба есці з хлебам, а не т.
    • Мужчына нёс чамадан, а жанчына ішла т.
  3. прысл. У такой ступені, да такой ступені, настолькі.

    • Гэта было т. даўно, што ніхто не помніць.
    • Стала т. цёмна, як ноччу.
  4. прысл. Без асаблівай прычыны, патрэбы або без пэўнай мэты, без сур’ёзнага намеру.

    • Ён прыйшоў не памагаць, а т. паглядзець.
  5. прысл. Правільна, дакладна, сапраўды.

    • Сумленны ён чалавек, гэта т.
  6. часц. Ужыв. ў рэпліках пры адказе для выражэння сцвярджэння, згоды.

    • Верш вывучыў? — Т.
    • Ты любіш маляваць, любіш многа чытаць. Т.? — Т.
  7. часц. Ужыв. ў рэпліцы-адказе з агульным значэннем неакрэсленасці.

    • Як жывеш? — Ды т.
  8. часц. ўказальная. Выкарыстоўваецца ў пачатку сказа для канкрэтызацыі пацвярджэння раней выказанай думкі.

    • Т., цяжка табе будзе пакуль прывыкнеш.
  9. часц. ўзмацняльная. Выкарыстоўваецца для падкрэслівання большай выразнасці таго слова, пры якім яно стаіць.

    • А я т. думаю, што ўсё гэта забудзецца.
  10. часц. абмежавальная. Ужыв. для ўказання на прыблізную колькасць, меру чаго-н., час і пад.

    • Прайшлі т. кіламетраў пяць.
    • Гадоў т. праз дзесяць і не пазнаеш яго, як сустрэнеш.
  11. часц. У спалучэнні з «і» указвае на характар дзеяння.

    • Яблык апетытны, т. і хочацца ўкусіць.
  12. злуч. уступальны. У спалучэнні са злучнікам «як» выкарыстоўваецца для злучэння аднародных членаў сказа і сказаў з параўнальна-супастаўляльным адценнем.

    • Як дзеці, т. і дарослыя любяць сваю родную мову.

  • За так (разм.) — бясплатна, дарма.

  • І так далейужыв. ў канцы пералічэння чаго-н. і ўказвае, што пералічэнне можа прадаўжацца.

  • Не так каб (разм.) — не вельмі.

    • Не так каб цёпла было, але і не холадна.

  • Не так сабе — з нейкай мэтай, з пэўным намерам.

  • Так і так (разм.) — ужыв. замест пераказу, паўтарэння ўжо вядомага, пра што ўжо расказвалася.

  • Так сабе (разм.) — для абазначэння невысокай, пасрэднай ацэнкі каго-, чаго-н.

    • Цікавая кніжка? — Так сабе.
  • Так ці інакш (іначай) — ва ўсякім выпадку, як бы не склаліся абставіны.

    • Так ці інакш, я заўтра буду ў вас.

  • Хоць бы і так (разм.) — няма нічога асаблівага, дрэннага ў чым-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)