стаяць дзеяслоў | незакончанае трыванне
-
Знаходзіцца ў вертыкальным становішчы, не рухаючыся.
- С. пад страхой.
- С. бокам.
- С. на цвёрдай глебе (таксама пераноснае значэнне: мець трывалую аснову для сваіх планаў, спраў і пад.).
- Кветкі с. у вазе.
- С. на сваім.
-
Быць пастаўленым, знаходзіцца дзе-н.
- Хата стаіць наводшыбе.
- Школа стаяла на ўзгорку.
- Талеркі стаяць на стале.
-
Быць, знаходзіцца, займаючы якое-н. становішча, выконваючы якую-н. работу, абавязкі.
- С. на чале завода.
- С. на варце інтарэсаў народа.
-
Не працаваць, не дзейнічаць (пра завод, фабрыку або механізмы і пад.).
- Фабрыка стаяла цэлы квартал.
- Гадзіннік стаяў.
-
Быць, знаходзіцца, мець месца.
- Вечарамі стаіць цішыня.
- Стаяла глыбокая ноч.
- Зіма стаяла марозная.
- У дзённіку стаіць пяцёрка.
- На пасылцы стаяла ўчарашняя дата.
-
Мець патрэбу ў разглядзе, вырашэнні, пераадоленні.
- Перад дэпутатамі стаяць пачэсныя задачы.
- Стаіць пытанне аб укараненні новага абсталявання.
-
Мець часовае месцазнаходжанне, размяшчацца дзе-н.
- У вёсцы стаяў гарнізон.
- Студэнты стаялі на кватэрах.
-
Мужна і стойка трымацца ў баі, вытрымліваць націск.
- Горад мужна стаяў да апошняга.
-
пераноснае значэнне, за каго-што. Дзейнічаць у чыіх-н. інтарэсах, змагацца на чыім-н. баку, абараняць каго-, што-н.
- С. за мірнае вырашэнне праблем.
- С. гарой за сяброў.
-
Пастаянна быць у памяці, перад вачамі (пра думкі, уяўленні і пад.).
- Вобраз цёткі стаіць у галаве.
-
Не псавацца, захоўвацца.
- Варэнне будзе с. доўга.
-
Трымацца на якім-н. узроўні; займаць якое-н. становішча.
- Вада стаіць на адным узроўні.
- Стрэлкі гадзінніка стаялі на сямі.
-
стой(це), ужыв. таксама: 1) у знач. пачакай(це), не спяшайся (спяшайцеся); 2) як выражэнне нязгоды, здзіўлення, прыпамінання чаго-н.
- Стойце, трэба лепш абмеркаваць! Як стой (як стаіць) (размоўнае) — 1) вельмі хутка; адразу; 2) без нічога, без рэчаў.
|| закончанае трыванне: пастаяць.
|| назоўнік: стаянне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)