Verbum

што​¹ займеннік

1. пытальны і адносны. Указвае, пра які прадмет, рэч, з’яву і пад. ідзе гаворка.

   • Ш. там адбылося?
   • Выканай вось ш.
   • Ш. не ў меру, тое ў шкоду.
   • Ш. вы кажаце? (ужыв. таксама як выраз здзіўлення з выпадку чаго-н. сказанага).

2. пытальны, у знач. выказніка: У якім стане, які, як.

   • Як наша вёска, ш. суседзі?

3. пытальны, у знач. прыслоўе: Тое, што і чаму (у 1 знач.).

   • Ш. не заходзіш да нас?
   • Я раздумаў ехаць. — Ш. так?

4. пытальны і адносны. Тое, што і колькі (у 1 знач.).

   • Ш. яна варта.
   • Ш. ёсць духу.
   • Ш. толку ў гэтым (г. зн. няма толку).
   • Ш. яму за карысць ад гэтага? (якая карысць, няма карысці).

5. пытальны, у знач. прыслоўе: Навошта? для чаго?

   • Ш. нам спрачацца з імі?

6. адносны. Тое, што і які (у 1 знач.).

   • Хата, ш. каля лесу.

7. неазнач. Тое, што і што-небудзь (размоўнае).

   • Калі ш. — я прыеду і зробім.
   • Дайце мне з’есці чаго.

8. пытальны. Ужыв. для выражэння пытання, перапытвання, уяўляе сабой сказ у знач. што ты сказаў? што трэба? што такое?

   • — Глянь сюды. — Ш.?
   • Ш. ты?
   • Ну і ш.?

9. іншыя значэнні:

   • А што (размоўнае) — рэпліка ў адказ на пытанне ў знач. чаму, чаго пытаешся.

     • — Ты хочаш гэта рабіць? — А што?

   • З чаго (размоўнае) — чаму, па якой прычыне.

     • І з чаго ёй дрэнна стала?

   • На што ўжо (размоўнае) — уводзіць уступальны сказ.

     • На што ўжо ён негаваркі, і то разгаварылі.

   • Ні за што (размоўнае) — ні ў якім разе.

   • Ні за што, ні пра што (размоўнае) — 1) дарэмна; 2) без прычыны, падстаў.

   • Ні з чым (застацца, пайсці і пад.; размоўнае) — без усяго.

   • Ні пры чым (размоўнае) — не мае адносін, не вінаваты ў чым-н.

     • Ён тут ні пры чым.

   • Прм чым (размоўнае) — у чым вінаваты, якія адносіны мае.

     • Пры чым тут мы?

   • Ці што (размоўнае) — пабочнае слова, якое выражае няўпэўненасць, сумненне.

     • Ну, будзем ужо збірацца, ці што?

   • Што да чаго (размоўнае) — у чым сутнасць, сэнс чаго-н.

     • Разбярыся тут, што да чаго.

   • Што ж (размоўнае) — рэпліка ў знач. так, прыходзіцца згадзіцца.

     • Што ж, няхай будзе так.

   • Што за (размоўнае) — у пытанні і вокліч: які.

     • Што за глупства?!
     • Што за дзяўчына да вас прыехала?

   • Што за страва! (якая добрая).

   • Што зробіш! — рэпліка ў знач. нічога не зробіш, так ужо будзе.

   • Што і казаць (размоўнае) — вядома, сапраўды.

     • Факт, што і казаць, упартая рэч.

   • Што рабіць! — тое, што і што зробіш.

   • Што там (размоўнае) — рэпліка ў знач. добра, няхай.

   • Што ты (вы)? — выраз здзіўлення, спалоху, пярэчання.