Verbum

шапка, ✂, ж.

1. Галаўны ўбор, звычайна цёплы, мяккі.

   • Зімовая ш.
   • У шапцы або без шапкі (таксама наогул з пакрытай ці не пакрытай галавой).
   • Валасы шапкай (пра пышныя валасы).
   • На злодзеі і ш. гарыць (прыказка пра вінаватага ў чым-н. чалавека, які сам сябе выдае чым-н.).
   • Па Сеньку і ш. (прымаўка пра таго, хто не заслугоўвае лепшага).
   • Шапкамі закідаем (ужыв., калі выхваляюцца чым-н., у знач.: лёгка адолеем, пераможам).

2. перан. Тое, што мае форму купала.

   • Шапкі хвой.
   • Снегавыя шапкі дрэў.

3. Тое, што і шапачка (у 2 знач.).

   • Ш. баравіка.

4. Загаловак буйным шрыфтам, агульны для некалькі артыкулаў у газеце, а таксама назва ўстановы-выдаўца, серыі і пад., якая змяшчаецца на тытульным лісце кнігі над загалоўкам (спец.).

   • Бюлетэнь выдаецца пад шапкай міністэрства.

5. Верхні брус над дзвярамі, акном для мацавання іх (спец.).

◊

• Па шапцы даць каму (разм.) — выгнаць, зняць з работы.

• На разбор шапак (прыйсці, паспець, з’явіцца і пад.) (разм.) — к канцу, калі ўсе разыходзяцца, усё скончылася.

• Шапка валіцца (разм.) — пра што-н. надта высокае.

• Шапка расце на галаве (разм.) — пра вялікі страх.

|| памянш. шапачка, ✂.

|| зневажальная форма: шапчына, ✂.

|| прым. шапачны, ✂ і шапкавы, ✂.

• На шапачны разбор прыйсці, паспець і пад. (тое, што і на разбор шапак).
• Шапачнае знаёмства (выпадковае; разм.).