рэзаць, ; незак.

  1. Раздзяляць на часткі, аддзяляць ад цэлага чым-н. вострым.

    • Р. нажом хлеб.
    • Р. сала.
    • Р. на кавалкі.
    • Р. метал.
    • Р. дровы (пілаваць).
    • Р. камунікацыі (перан. перарываць, парушаць).
    • Р. па жывым (таксама перан. дзейнічаць жорстка).
  2. Рабіць надрэз, разразаць, а таксама (разм.) аперыраваць.

    • Р. нарыў.
  3. Забіваць чым-н. вострым.

    • Р. авечку.
    • Р. курэй.
    • Воўк рэзаў авечак (загрызаў; разм.).
    • Без нажа рэжа хто-н. каго-н. (перан. ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча; разм.).
  4. перан. Ставіць у бязвыхаднае становішча; губіць (разм.).

    • Р. мой праект.
  5. што., па чым. Рабіць адбітак каго-, чаго-н. на паверхні чаго-н. вострым інструментам; вырабляць вырэзваннем.

    • Р. па дрэве.
    • Р. на медзі.
  6. Прычыняць рэзкі боль, уразацца ў цела; непрыемна дзейнічаць на вочы, слых і пад. (пра вецер, святло, гук і пад.).

    • Цвік рэжа ў боце нагу.
    • Каўнер рэзаў шыю.
    • Зыркае сонца рэзала вочы.
    • Яго голас рэжа слых.
  7. безас., што.

    • Пра адчуванне рэзі.
    • Рэжа ў жываце.
  8. Гаварыць проста, адкрыта (разм.).

    • Р. праўду ў вочы.
  9. Ставіць дрэнную адзнаку на экзамене (разм.).

  10. што, у што і без дапаўнення. Ужыв. замест многіх дзеясловаў для перадачы энергічнага дзеяння, якое абазначаецца гэтымі дзеясловамі (разм.).

    • Р. польку (танцаваць).
    • Р. у карты (гуляць).
  11. Удараць па датычнай, накіроўваючы ўбок, у косы палёт (спец.).

    • Р. мяч.

|| зак. разрэзаць, , зарэзаць, і зрэзаць, .

|| аднакр. разануць, і рэзнуць, .

|| наз. рэзанне, , рэзка, і разьба, .

  • Апрацоўка металаў рэзаннем.
  • Разьба па дрэве.
  • Рэзка хлеба.

|| прым. рэзальны, і разны, .

  • Рэзальны апарат.
  • Разныя работы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)