Verbum

нос

назоўнік | мужчынскі род

1. Орган нюху, які знаходзіцца на твары чалавека або мордзе жывёлы.

   • Рымскі н. (вялікі, правільнай формы нос з гарбінкай).
   • Н. у н.; носам к носу (вельмі блізка адзін да другога; размоўнае).
   • Вадзіць за н. каго-н. (пераноснае значэнне: абяцаць і не выконваць; уводзіць у зман; размоўнае).
   • Бубніць сабе пад н. (гаварыць вельмі ціха, незразумела; размоўнае).
   • Драць н. (пераноснае значэнне: важнічаць, задавацца; размоўнае).
   • Вярнуць н. (адносіцца да каго-н. з пагардай; размоўнае).
   • Соваць н. куды-н. (пераноснае значэнне: умешвацца не ў сваю справу; размоўнае неадабральнае).

2. Дзюба ў птушкі.

   • Бусляняты закідваюць насы ўгору.

3. Пярэдняя частка судна, лодкі, самалёта і пад.

4. Аб выступаючай пярэдняй частцы якога-н. прадмета.

5. Тое, што і насок (у 2 знач.).

   • Туфлі з вострымі насамі.

Фразеалагізмы:

• 3-пад (самага) носа у каго (узяць, украсці) (размоўнае) — на вачах у каго-н., у непасрэднай блізкасці ад каго-н.
• На носе (размоўнае) — вельмі скора, у самы блізкі час (адбудзецца што-н.).
• Пад самым носам (размоўнае) — блізка, у непасрэднай блізкасці ад каго-,чаго-н.
• Носам рыць (грубае) — выказваць сваю незадаволенасць кім-,чым-н.
• Пакінуць з носам каго (размоўнае) — абдурыць, падмануць.

|| памяншальная форма: носік і насок.

|| прыметнік: насавы.