на1 прыназоўнік

I.

  1. Ужыв. пры абазначэнні паверхні, на якой зверху размяшчаецца або куды накіроўваецца што-н.

    • На стале.
    • Напісаць на паперы.
    • Легчы на ложак.
  2. Ужыв. пры абазначэнні месца або часу дзеяння, а таксама асобы ці прадмета, якія з’яўляюцца аб’ектам дзеяння.

    • Ісці на працу.
    • Быць на сходзе.
    • Вынесці пытанне на агульны сход.
    • Затрымаць погляд на субяседніку.
  3. Ужыв. для абазначэння прадмета, які з’яўляецца прыладай, інструментам, сродкам для якога-н. дзеяння, сродкам выражэння чаго-н.

    • Узяць на буксір.
    • Перавесці на польскую мову.

ІІ.

  1. Ужыв. пры абазначэнні тэрміну, прамежку часу.

    • Запас на зіму.
    • Становішча на 1 студзеня.
    • Спазніцца на гадзіну.
  2. Ужыв. пры абазначэнні колькасці, меры, якія вызначаюць межы чаго-н.

    • Купіць на пяць рублёў.
    • Работы на гадзіну.
  3. Ужыв. пры ўказанні на мэту прызначэння прадмета.

    • Лес на будоўлю.
    • Права на працу.
  4. Ужыв. пры абазначэнні спосабу дзеяння, стану.

    • Расказваць на памяць.
    • Паверыць на слова.
    • Зрабіць на свой густ.

ІІІ.

  1. У час чаго-н.

    • Усё рабіць на хаду.
  2. Пры дапамозе чаго-н.

    • Смажыць на масле.
    • Развесці на вадзе.
  3. Пры паўтарэнні назоўнікаў, паказвае на наяўнасць вялікай колькасці чаго-н. (размоўнае).

    • Лата на лаце.
    • Калдобіна на калдобіне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)