канец назоўнік | мужчынскі род

  1. Мяжа, апошняя грань чаго-н. у прасторы або часе, а таксама прылягаючая да іх частка, перыяд.

    • К. дарогі.
    • К. вясны.
    • К. горада.
    • К. часопіса.
    • Знайсці к. (таксама пераноснае значэнне: разабрацца ў чым-н.; даведацца пра што-н.).
  2. Адлегласць паміж двума пунктамі.

    • У абодва канцы прайшла пехатой.
  3. Вяроўка, канат для прычалу суднаў (спецыяльны тэрмін).

    • Аддаць канцы (адвязаць; таксама пераноснае значэнне: памерці).
  4. пераноснае значэнне: Смерць, гібель (размоўнае).

  5. толькі Астаткі нітак асновы, якія не могуць быць датканы і адразаюцца ад палатна (спецыяльны тэрмін).

    • Адзін канец (размоўнае) — усё роўна, няхай будзе так.

    • Без канца (размоўнае) — вельмі доўга, вельмі многа, бесперапынна.

    • Да канца — канчаткова, поўнасцю.

    • Звесці канцы з канцамі (размоўнае) — з цяжкасцю задаволіць жыццёвыя патрэбы, ледзь укласціся ў суму даходу, заработку.

    • З усіх канцоў — адусюль, з розных бакоў.

    • Канца (канца-краю) не відаць (няма) (размоўнае) — пра тое, чаго вельмі многа, што цягнецца доўга.

    • Канцы з канцамі не сходзяцца (размоўнае) —

      1. няма ўзгодненасці, адпаведнасці паміж рознымі часткамі, бакамі чаго-н.;
      2. у каго не хапае чаго-н. на ўвесь вызначаны перыяд.
    • Канцы ў ваду (размоўнае) — ніякіх слядоў (злачынства, правіннасці) не засталося.

    • На благі канец — пры найгоршых абставінах, у горшым выпадку.

    • Пад канец — пры заканчэнні.

|| памяншальная форма: кончык.

  • К. ніткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)