канец, , м.

  1. Мяжа, апошняя грань чаго-н. у прасторы або часе, а таксама прылягаючая да іх частка, перыяд.

    • К. дарогі.
    • К. вясны.
    • К. горада.
    • К. часопіса.
    • Знайсці к. (таксама перан. разабрацца ў чым-н.; даведацца пра што-н.).
  2. Адлегласць паміж двума пунктамі.

    • У абодва канцы прайшла пехатой.
  3. Вяроўка, канат для прычалу суднаў (спец.).

    • Аддаць канцы (адвязаць; таксама перан. памерці).
  4. перан. Смерць, гібель (разм.).

  5. толькі мн. Астаткі нітак асновы, якія не могуць быць датканы і адразаюцца ад палатна (спец.).

    • Адзін канец (разм.) — усё роўна, няхай будзе так.

    • Без канца (разм.) — вельмі доўга, вельмі многа, бесперапынна.

    • Да канца — канчаткова, поўнасцю.

    • Звесці канцы з канцамі (разм.) — з цяжкасцю задаволіць жыццёвыя патрэбы, ледзь укласціся ў суму даходу, заработку.

    • З усіх канцоў — адусюль, з розных бакоў.

    • Канца (канца-краю) не відаць (няма) (разм.) — пра тое, чаго вельмі многа, што цягнецца доўга.

    • Канцы з канцамі не сходзяцца (разм.) —

      1. няма ўзгодненасці, адпаведнасці паміж рознымі часткамі, бакамі чаго-н.;
      2. у каго не хапае чаго-н. на ўвесь вызначаны перыяд.
    • Канцы ў ваду (разм.) — ніякіх слядоў (злачынства, правіннасці) не засталося.

    • На благі канец — пры найгоршых абставінах, у горшым выпадку.

    • Пад канец — пры заканчэнні.

|| памянш. кончык, .

  • К. ніткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)