Verbum

дзень назоўнік | мужчынскі род

1. Частка сутак ад усходу да захаду сонца, ад раніцы да вечара.

   • Ясны д.
   • Дасць бог д., дасць і спажытак (прыказка).
   • І дзень і ноч (увесь час).

2. Тое, што і суткі.

   • Водпуск на 5 дзён.

3. Прамежак часу ў межах сутак, заняты чым-н.

   • Працоўны д.
   • Светлавы д. (частка сутак, на працягу якой свеціць Сонца).

4. чаго. Лік месяца, дата, прысвечаная якой-н. падзеі.

   • Дзень Перамогі (9 Мая — Свята Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне.)
   • Д. нараджэння.

5. множны лік: Пара, перыяд.

   • Дні юнацтва.
   • Палярны дзень — за Палярным кругам: частка года, калі сонца не заходзіць за гарызонт.
   • Посны дзень — дзень, у які згодна з царкоўным звычаям нельга есці скаромнае.
   • Разгрузачны дзень — дзень з аблегчанай дыетай, асабліва для асоб, схільных да паўнаты.
   • Санітарны дзень — дзень, які прызначаецца для навядзення санітарыі.
   • Рабочы (працоўны) дзень — пэўны перыяд часу, адведзены для работы, службы.

Фразеалагізмы:

• Добры дзень! — прывітальны зварот днём пры сустрэчы са знаёмымі.
• Гэтымі дняні; на гэтых днях — некалькі дзён таму назад або праз некалькі наступных дзён.
• Дзень у дзень; дзень пры дні — штодзень, кожны дзень.
• Лічаныя дні — мала часу, нядоўга.
• З дня на дзень — у адзін з бліжэйшых дзён.
  • Чакаем іх з дня на дзень.
• Наводзіць цень на ясны дзень — наўмысна ўносіць няяснасць у якую-н. справу; блытаць каго-н.
• Учарашні дзень — былое, мінулае.
• Чуць дзень — вельмі рана, на світанні.
• Чорны дзень — цяжкая, змрочная часіна.

|| памяншальна-ласкальная форма: дзянёк.

|| прыметнік: дзённы.