дух назоўнік | мужчынскі род
-
Свядомасць, мысленне, псіхічныя здольнасці, тое, што прымушае да дзеянняў, дзейнасці; пачатак, што вызначае паводзіны, дзеянні.
- У здаровым целе здаровы д.
- Д. пярэчання.
-
Унутраная маральная сіла.
- Высокі баявы д.
- Ваяўнічы д.
-
У рэлігійна-містычных уяўленнях: бесцялесная, звышнатуральная істота.
- Святы д.
- Злы д.
- Нячысты д.
-
пераноснае значэнне, чаго. Змест, сапраўдны сэнс, адметная адзінка чаго-н.
- Па духу закона.
- Адчуць д. часу.
-
Тое, што і дыханне (размоўнае).
- Д. займае.
- Д. перавесці.
-
Тое, што і паветра (размоўнае).
- Лясны д.
-
Тое, што і пах (размоўнае).
- Цяжкі д.
- Выматаць духі (размоўнае) — давесці да знямогі.
- Духу баяцца (размоўнае) — адчуваць страх пры адным упамінанні каго-н.
- Каб і духу чыйго не было (размоўнае) — аб рашучым патрабаванні чыйго-н. выдалення.
- Не хапае духу (размоўнае) — пра адсутнасць рашучасці, смеласці.
- Падаць духам — траціць надзею, адчайвацца.
- Святым духам (размоўнае жарт, іранічны сэнс) — невядома чым, нічым (жыць, існаваць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)