Verbum

даць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каго-што кому. Уручыць, перадаць з рук у рукі непасрэдна.

   • Д. кнігу.
   • Д. грошы на дорогу.
   • Д. свой адрас.
   • Колькі дасі за боты? (пераноснае значэнне: заплаціш).

2. што або з інфінітывам: кому. Тое, што і прадаставіць.

   • Д. кватэру.
   • Д. работу.
   • Д. дарогу.
   • Д. магчымасць што-н. зрабіць.

3. Атрымаць як вынік чаго-н.

   • Зямля дала богаты ўраджай.

4. што кому і без дапаўнення. Устроіць для каго-н. якое-н. грамадскае мерапрыемства.

   • Д. абед.
   • Д. канцэрт у гонар госця.

5. што каму-чаму. Вызначыць узрост.

   • На выгляд яму не дасі і сарака год.

6. У спалучэнні з назоўнікам выявіць якое-н. дзеянне, стан.

   • Д. згоду.
   • Д. асечку.
   • Д. званок.
   • Д. асадак.

7. Падвергнуць чаму-н.

   • Д. спагнанне.
   • Спірыду за хуліганства далі год.

8. Нанесці ўдар (размоўнае).

   • Д. поўху.
   • Д. у зубы.

9. Даручыць, вызначыць.

   • Д. заданне.

10. дав, часціца Пры дзеяслове 1 ас. буд. часу абазначае спробу зрабіць што-н. або подступ да дзеяння (размоўнае).

    • Дай, думаю, сяду, адпачну.

Фразеалагізмы:

• Без дай прычыны — беспадстаўна.
• Даць зразумець — намякнуўшы, даць магчымасць здагадацца.
• Дай бог ногі (размоўнае) — пра жаданне хутчэй уцячы адкуль-н.
• Дай бог чутае бачыць (размоўнае) — пажаданне здзейсніць абяцанне.
• Даць аб сабе знаць — прыслаць аб сабе вестку; абазвацца.
• Даць волю рукам — біць каго-н.
• Даць галаву на адсячэнне — паручыцца сваім жыццём.
• Даць пачатак — з’явіцца крыніцай чаго-н.
• Даць слова — прадаставіць магчымасць выступіць на сходзе.
• Не даць (сябе) у крыўду — сумець пастаяць за сябе.
• Не даць ходу — затрымаць што-н.
• Даць пудла (размоўнае) — прамахнуцца ў якой-н. справе.
• Даць кругу (размоўнае) — прайсці ці праехаць лішнюю адлегласць, рухаючыся не нацянькі.
• Даць бярозавай кашы (размоўнае) — адсцябаць за які-н. учынак.
• Даць па шапцы (размоўнае) — выгнаць, зняць з работы.
• Даць дыхту (размоўнае) — даць наганяй.
• Даць пытлю (размоўнае) — адлупцаваць каго-н.
• Даць здачы — адказаць каму-н. тым жа.
• Даць цягу (размоўнае) — уцячы.
• Даць драла (дзёру, драпака, лататы) (размоўнае) — пусціцца наўцёкі.
• Даць дразда (размоўнае) — вызначыцца ў працы, танцах, гульні.
• Сам не гам і другому не дам (прымаўка) — не карыстаецца сам чым-н. і іншым не дазваляе.
• Даць праборку (размоўнае) — адчытаць каго-н.
• Даць па руках — пакараць; рашуча папярэдзіць.
• Даць дулю (размоўнае) — нічога не даць.
• Даць гасла (размоўнае) — паведаміць, даць знаць.
• Даць у лапу (размоўнае) — падкупіць каго-н. хабарам.
• Даць фору (размоўнае) — адчуваючы сябе мацнейшым у якой-н. гульні, даць наперад праціўніку якую-н. перавагу (у шахматах — фігуру).
• Даць дуба (размоўнае) — памерці.

|| незакончанае трыванне: даваць.

|| назоўнік: дача.

• Дача паказанняў.