хоць злучнік і часціца

  1. Падпарадкоўвае даданыя ўступальныя сказы, выступаючы ў значэнні: нягледзячы на тое, што.

    • Х. было ўжо позна, але ніхто не спаў.
    • Х. прынякала сонца, а вада ў рэчцы была халодная.
    • Бабка х. старая, але рухавая.
  2. (звычайна ў спалучэнні з загадным ладам або інф.). Ужыв. у пачатку даданых сказаў, у якіх выказваецца дапушчэнне, вызначаецца крайняя мяжа, ступень праяўлення чаго-н., магчымасць якога-н. выніку.

    • Нікога не слухае, х. ты яго забі.
  3. злучнік: уступальны. Ужыв. пры супастаўленні сказаў або членаў сказа з узаемным выключэннем.

  4. злучнік: супраціўны. Указвае на абмежаванасць таго, аб чым гаворыцца; па значэнню набліжаецца да злучнікаў «аднак», «але», «між тым».

    • Купіў, х. непатрэбна.
  5. часціца: ўзмацняльна-вылучалышя. Ужыв. ў значэнні: самае меншае, ва ўсякім выпадку.

    • Раскажы х. коратка пра сябе.
  6. часціца: ўзмацняльна-абмежавальныя (звычайна ў спалучэні з часціцай «бы»). Ужыв. ў значэнні: нічога больш, акрамя гэтага, усяго толькі.

    • Х. бы крыху пацяплела.
    • Х. бы раз глянуць на яе.
  7. часціца: ўзмацняльная. Ужыв. ў значэнні: нават, няхай нават.

    • Я х. заўтра гатова ў дарогу.
  8. часціца: вылучальная. Ужыв. ў значэнні: напрыклад.

    • Калі ты х. вернешся?
  9. часціца: ўзмацняльная (у спалучэнні з неазначальным займеннік і прыслоўе). Ужыв. ў азначальным значэнні: любы, усякі, у любое месца, у любы час.

    • Я цяпер х. што з’ем.
    • Ён цяпер х. куды паедзе.
    • Хоць бы і так — нічога дрэннага, калі і так будзе.
    • Хоць бы што каму (размоўнае) — нішто не дзейнічае на каго-н., не звяртае ўвагі на каго-н.
    • Хоць куды, у знач. выказніка: (размоўнае) — вельмі добры, выдатны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)