by2
1. каля́, по́бач з;
stand by the window стая́ць каля́ акна́;
2. (пра напрамак) мі́ма, уздо́ўж;
a path by the river сце́жка ўздо́ўж ракі́;
3. (пра час) да, пры;
by Monday да панядзе́лка;
by 4 o’clock да 4-й гадзі́ны;
by moonlight пры святле́ ме́сяца;
by night уначы́
4.(пры абазначэнні дзеяча ў пасіўных канструкцыях адпавядае
5. (абазначае аўтарства, адпавядае
6. (абазначае спосаб дзеяння, манеру) : earn money by writing зарабля́ць гро́шы літарату́рнай пра́цай;
enter by the door увайсці́ праз дзве́ры;
send by airmail пасыла́ць авіяпо́штай;
take
travel by car е́хаць на машы́не;
by accident выпадко́ва;
by mistake памылко́ва;
little by little патро́ху;
step by step крок за кро́кам, паступо́ва
7. (у адпаведнасці з, згодна з, паводле) па, пад;
by the rules па пра́вілах;
a doctor by profession ура́ч па прафе́сіі;
8. (пры ўказанні на колькасць) на, за;
older by 2 years старэ́йшы на 2 гады́;
divide 10 by 5 дзялі́ць 10 на 5;
sell by the metre прадава́ць ме́трамі;
pay by the hour плаці́ць пагадзі́нна
9. (у клятвах) : By God he has done it! Клянуся Богам, ён гэта зрабіў!
♦
by the way/by the by між і́ншым, дарэ́чы;
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)