Verbum

заро́дак, ‑дка, м.

1. У жывёл і чалавека: арганізм у першы перыяд свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі, назапашанымі ў яйцы. Зародак кураняці. // У вышэйшых насенных раслін: зачатак новай расліны, які развіваецца з аплодненай яйцаклеткі ўнутры семені. Зародак семя пшаніцы.

2. перан. Пачатковы стан, першае праяўленне чаго‑н. Зародкі культуры. □ Містыцызм.. — атрута, якая забівала і забівае ўсе творчыя зародкі духоўнай дзейнасці чалавека. Лойка.

•••

У зародку — у самым пачатку.

ванда́л, ‑а, м.

1. толькі мн. (ванда́лы, ‑аў). Старажытнагерманскае племя, якое заваявала частку Рымскай імперыі і разграбіла Рым.

2. Той, хто разбурае помнікі культуры, мастацтва; варвар. // Пра некультурнага, грубага, цёмнага чалавека.

[Лац. vandali.]

ві́ра ​¹, ‑ы, ж.

Грашовы штраф за забойства ці цяжкае калецтва вольнага чалавека ў Старажытнай Русі.

ві́ра ​², выкл.

У мове будаўнікоў, партовых грузчыкаў і інш. — падымай уверх!; проціл. майна ​¹.

[Ад іт. vira — паварочвай.]

ідэаліза́цыя, ‑і, ж.

Паказ каго‑, чаго‑н. лепшым, чым яно сапраўды ёсць; надзяленне ідэальнымі якасцямі. Ідэалізацыя мінулага. Ідэалізацыя рэчаіснасці. □ Аўтары, адмовіўшыся ад ідэалізацыі, паказваюць жывога чалавека, яго канкрэтны лёс, характар. Лойка.

калу́н, ‑а, м.

1. Цяжкі тапор з клінападобным лязом для колкі дроў.

2. Разм. пагард. Пра някемлівага, дурнаватага чалавека. Ёсць талентаў багата ў народзе, Ды росту іх часамі шкодзяць — Калуны! Валасевіч.

гну́сны і гню́сны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які выклікае агіду; брыдкі, гадкі. Гнусная лаянка. Гнусны ўчынак. // Подлы, здольны тварыць гадасці (пра чалавека). Легенда народа стварыла Іуду,.. Як гнусную постаць прадажнага бруду. Колас.

зліццё, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. зліць (у 2, 3 знач.); дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. зліцца (у 1–4 знач.). Зліццё рэк. Зліццё гукаў. Зліццё чалавека з прыродай.

зна́йда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Сабака, які прывучаны адшукваць дзічыну або чалавека па следзе.

2. перан. Разм. Сышчык, шпіён. Машэка рады знайдзе гэтай І не марнуе дарма час. Купала.

зно́сак, ‑ска, м.

1. Маленькае, звычайна апошняе, курынае яйцо.

2. перан. Пра слабага, нікуды не вартага чалавека. — А мы зноскі якія, ці што? Не здолеем абсадзіць якіх дваццаць — трыццаць кіламетраў? Дубоўка.

асмяле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Стаць смелым, пасмялець, набрацца адвагі. Хлопцу супакоіліся, асмялелі і адчувалі сябе значна лепш, як у цёмным небяспечным лесе. Маўр. І Андрэйка, пачуўшы голас чалавека, асмялеў. Кавалёў.