Verbum

газіфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

1. Ператварыць (ператвараць) цвёрдае ці вадкае паліва ў гаручы газ. Газіфікаваць торф.

2. Забяспечыць (забяспечваць) прадпрыемствы, кватэры і пад. газам для асвятлення і ацяплення. У гэтым годзе ў горадзе намечана газіфікаваць 5 тысяч кватэр. «Звязда».

гаю́чы, ‑ая, ‑ае.

Карысны для здароўя; здольны вылечваць хваробу, садзейнічаць аздараўленню. Гаючае паветра. Гаючая трава. □ Ад гутаркі з Якавам у Андрэя быў такі душэўны стан, што як быццам яго напаіў хто гаючай вадой, якая так і разыходзілася цеплынёй па ўсім целе. Пестрак.

ге́тры, ‑аў; адз. гетра, ‑ы, ж.

Від цёплай адзежы для ног, якая надзяваецца паверх абутку і закрывае нагу да калена або да шчыкалаткі. Хадзіў Крукер у шырокай клятчастай кепцы, у прасторным шэрым пінжаку, такіх жа штанах, запраўленых у чаравікі з гетрамі. Лынькоў.

[Фр. guêtre.]

гіпо́тэза, ‑ы, ж.

Прапанаванае для тлумачэння якіх‑н. з’яў навуковае меркаванне, ісціннасць якога яшчэ не даказана доследным шляхам. Гіпотэза аб касмічных гасцях Зямлі хвалявала калісь многіх вучоных і даследчыкаў, выклікала гарачую дыскусію. А потым паступова на яе забыліся. Шыцік. // Усякае меркаванне, дапушчэнне, здагадка.

[Ад грэч. hypóthesis — меркаванне.]

го́дзе, прысл.

Хопіць, досыць, даволі. Парабак не сцярпеў: Годзе для ўцехі панскай карак гнуць! Панчанка.

•••

І годзе; ды і годзе — і ўсё тут, і кончана. Смех, ды і годзе. □ — А кінь ты.., — адмахваецца Параска. — Не пайшла, і годзе. Што я маладая? Кавалёў.

дажджавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Які паходзіць з дажджу, уласцівы дажджу, утвораны дажджом. Дажджавая вада. Дажджавыя каплі. □ За агародамі на нізкай паплавіне звінела дажджавая ручаіна. Чорны. // Які нясе дождж, багаты дажджом. Дажджавыя воблакі. // Прызначаны для засцярогі ад дажджу. Дажджавы плашч.

•••

Дажджавы чарвяк гл. чарвяк.

дра́тва, ‑ы, ж.

Тоўстая моцна прасмоленая або навошчаная нітка для шыцця абутку і іншых скураных вырабаў. Вашчыць дратву. □ Колькі разоў ні прыбягаў Толя на работу да дзядзькі Арцёма, ён бачыў, як амаль заўсёды той трымаў у роце дратву і спрытна арудаваў шылам. Даніленка.

[Польск. dratwa з ням. Draht — дрот.]

душагу́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.

1. Жан. да душагуб.

2. Разм. Вузкі няўстойлівы рыбацкі човен. Адхонны бераг Ніны застаўлен чаўнамі і чайкамі-душагубкамі. Колас.

3. Разм. Спецыяльна абсталяваная аўтамашына, якой карысталіся нямецкія фашысты для масавага знішчэння людзей атрутным газам.

дыкта́тар, ‑а, м.

1. Асоба, якая карыстаецца неабмежаванай уладай у кіраванні дзяржавай. // перан. Пра таго, хто ігнаруе калегіяльнасць, дапускае грубае адміністраванне.

2. У Старажытным Рыме — службовая асоба, якая прызначалася сенатам у выпадку знешняй або ўнутранай небяспекі для дзяржавы і мела неабмежаваныя паўнамоцтвы.

[Лац. dictator.]

дыфу́зар, ‑а, м.

1. Тое, што і дыфузійны апарат (гл. апарат).

2. Расшыраная частка трубы, канала і пад., у якой адбываецца запавольванне руху вадкасці або газу і ўзрастанне ціску.

3. Папяровая або шаўковая мембрана для ўзмацнення гуку ў бязрупарных гучнагаварыцелях. Дыфузар дынаміка.