прасве́т, -у, М -ве́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Светлая паласа або слабы прамень у неасветленай прасторы.
П. у воблаках.
Жыццё без прасвету (перан.: без надзеі на паляпшэнне).
2. Шырыня аконнага ці дзвярнога праёму (спец.).
3. На пагонах: каляровая падоўжная палоска.
Пагоны з двума прасветамі.
|| прым. прасве́тны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прут, -а, М пру́це, мн. пруты́, -о́ў, м.
1. Тонкая палка без сучча.
Асінавы п.
2. Тонкі металічны стрыжань, кавалак дроту.
Жалезны п.
|| памянш. пруто́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м. і пру́цік, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. прутко́вы, -ая, -ае (да 2 знач.) і пруцяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Прутковы каркас.
Пруцяная агароджа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыла́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ла́д, ж.
1. Тэхнічнае прыстасаванне, пры дапамозе якога выконваецца работа ці якое-н. дзеянне.
Прылады працы.
Сельскагаспадарчая п.
2. Тое, што і прыбор (у 2 знач.).
Аптэчная п.
3. часцей мн. Камплект прадметаў для выканання аднаго працэсу, напрамку работ.
Рыбалоўныя прылады.
Спартыўныя прылады.
|| прым. прыла́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыцэ́л, -а і -у, м.
1. -а, мн. -ы, -аў. Прыстасаванне на агнястрэльнай зброі для навядзення на цэль.
2. -у. Навядзенне на цэль, прыцэльванне.
Лінія прыцэлу.
◊
Узяць (браць) на прыцэл каго-, што-н. — прыцэліцца ў каго-, што-н. (таксама перан.: звярнуць асаблівую ўвагу на каго-, што-н.).
|| прым. прыцэ́льны, -ая, -ае.
Прыцэльная стральба (па цэлі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прэфекту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. У Рымскай імперыі: адміністрацыйная адзінка.
2. У Францыі і некаторых іншых краінах: службовы апарат прэфекта (у 2 знач.).
3. У Францыі і некаторых іншых краінах: канцылярыя прэфекта (у 2 і 3 знач.).
4. У Японіі, Марока і некаторых іншых краінах: адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка.
|| прым. прэфекту́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рабо́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто працуе; працаўнік.
Ён — добры р.
Адказны р.
2. Чалавек, які працуе дзе-н., прафесійна займаецца якой-н. дзейнасцю.
Работнікі друку.
Р. музея.
3. Той, хто абслугоўвае каго-н. сваёй працай.
Наняць работніка.
|| ж. рабо́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. рабо́тніцкі, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ражо́к¹, -жка́, мн. -жкі́; -жко́ў, м.
1. мн. ро́жкі, -жак; гл. рог¹.
2. Тое, што і рог¹ (у 2 знач.).
3. Назва розных вырабаў, прадметаў у выглядзе рога¹, трубкі з расшыраным канцом.
4. толькі мн. Харчовы прадукт у выглядзе коратка нарэзанай макароны.
Наварыць ражкоў.
5. Лапатачка для надзявання абутку.
|| прым. ражко́вы, -ая, -ае.
Ражковае дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
размо́ва, -ы, мн. -ы, -мо́ў, ж.
1. Слоўны абмен з кім-н. звесткамі, думкамі; гутарка.
Завесці размову з сябрам.
Р. па тэлефоне.
2. мн. Чуткі, абгаворы, плёткі.
Пра хлопца хадзіла многа размоў па вёсцы.
3. Мова, гаворка, вымаўленне (разм.).
Па размове лёгка вызначыць, адкуль чалавек родам.
|| прым. размо́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Размоўная інтанацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спіра́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Незамкнутая крывая лінія, якая ўтварае шэраг абаротаў вакол пункта на плоскасці або вакол восі.
2. Дрот, спружына або іншы прадмет, звітыя, скручаныя па такой лініі.
С. для праса.
|| памянш. спіра́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж. (да 2 знач.).
|| прым. спіра́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ссы́паць, -плю, -плеш, -пле; ссып; -паны; зак., што.
1. Насыпаць або ўсыпаць куды-н.
С. бульбу ў склеп.
2. Скінуць уніз, прымусіць упасці (што-н. дробнае, сыпкае).
С. зерне з бункера ў машыну.
|| незак. ссыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. ссыпа́нне, -я, н. і ссы́пка, -і, ДМ -пцы, ж.
|| прым. ссыпны́, -а́я, -о́е.
С. пункт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)