Verbum

статы́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Навука, якая вывучае колькасныя паказчыкі развіцця грамадства і грамадскай вытворчасці.

Эканамічная с.

Сельскагаспадарчая с.

2. чаго. Колькасны ўлік разнастайных масавых выпадкаў, з’яў.

С. нараджальнасці.

Прамысловая с.

3. Навуковы метад колькасных даследаванняў, якія выкарыстоўваюцца ў некаторых галінах ведаў.

Лінгвістычная с.

|| прым. статысты́чны, -ая, -ае.

сусве́т, -у, М -све́це, м.

1. (С вялікае). Увесь свет, бясконцы ў часе і прасторы, разнастайны па формах, якія прымае матэрыя ў працэсе свайго развіцця.

Разгадаць тайны Сусвету.

2. Зямны шар, Зямля з усім, што існуе на ёй.

Аб’ехаць увесь с.

|| прым. сусве́тны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Сусветная прастора.

та́бель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Спіс, пералік чаго-н. у пэўным парадку.

2. Ведамасць паспяховасці вучняў.

3. Спецыяльная ведамасць для ўліку рабочага часу ва ўстановах, арганізацыях і пад.

○

Табель аб рангах — у дарэвалюцыйнай Расіі: суадносіны чыноў ваеннага, грамадзянскага і прыдворнага ведамстваў па рангах, класах.

|| прым. та́бельны, -ая, -ае.

фра́за, -ы, мн. -ы, фраз, ж.

1. Закончанае выказванне.

Кароткая ф.

2. Напышлівы выраз, якім прыкрываецца беднасць, ілжывасць зместу.

Не даклад, а пустыя фразы.

3. У музыцы: рад гукаў або акордаў, якія ўтвараюць невялікую, адносна закончаную частку музычнай тэмы, мелодыі.

|| прым. фра́завы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Ф. акцэнт.

фунт¹, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Руская мера вагі, роўная 409,5 г.

2. Англійская мера вагі, роўная 453,6 г.

◊

Па чым фунт ліха (ведаць, зазнаць, паказаць і пад.; разм.) — зазнаць, як цяжка ў горы, у нястачы.

|| ласк. фу́нцік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. фунто́вы, -ая, -ае.

хво́я, -і, мн. -і, хвой, ж.

1. Вечназялёнае дрэва сямейства хваёвых з высокім прамым ствалом і доўгай ігліцай; сасна.

Стромкія хвоі ўзнімаліся ў неба.

2. зб. Ігліца (разм.).

У лесе зямля была ўсыпана хвояй.

3. Галінка хвойнага дрэва.

|| прым. хваёвы, -ая, -ае і хво́йны, -ая, -ае.

Хваёвыя шышкі.

Х. лес.

хма́ра, -ы, мн. -ы, хмар, ж.

1. Вялікае, звычайна цёмнае воблака, якое прыносіць дождж, град, снег.

З-за лесу выпаўзала цёмная х.

2. перан., каго-чаго. Мноства, вялікая колькасць.

Х. камароў.

|| памянш. хма́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. хма́равы, -ая, -ае (да 1 знач.).

цэ́ўка, -і, ДМ цэ́ўцы, мн. -і, цэ́вак, ж. (спец.).

1. Дэталь перадатачнага механізма цыліндрычнай формы.

2. Прыстасаванне ў выглядзе трубкі, на якое навіваюцца ніткі і якое ўстаўляецца ў чаўнок пры тканні.

3. Косць у назе птушкі паміж галёнкай і пальцамі.

|| прым. цэ́ўкавы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

чараўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. У казках і павер’ях: той, хто валодае чарамі; вядзьмар.

Злы ч. ператварае чалавека ў жабу.

2. Знахар, лекар.

3. перан. Чалавек, здольны захапіць чым-н., зачараваць.

Ч. слова.

Ч. беларускай паэзіі.

|| ж. чараўні́ца, -ы, ДМ -ні́цы, мн. -ы, -ні́ц.

|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае.

чужа́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

1. Чужы, прышлы чалавек, чужынец.

2. Чалавек, які па духу, поглядах і пад. чужы ў якім-н. асяроддзі.

Ён ч. сярод іх.

3. Не родны чалавек, не сваяк.

|| ж. чужа́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 1 знач.).

|| прым. чужа́цкі, -ая, -ае.