Verbum

раскро́іць, -кро́ю, -кро́іш, -кро́іць; -кро́ены; зак., што.

1. Кроячы, разрэзаць.

Р. матэрыял на касцюмы.

2. Парэзаць на часткі (пераважна пра хлеб).

3. Нанесці глыбокую сечаную рану, рассячы (разм.).

|| незак. раскро́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раскро́йванне, -я, н. і раскро́й, -ю, м. (да 1 знач.).

|| прым. раскро́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

рытм, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Раўнамернае чаргаванне якіх-н. элементаў (гукавых, рухальных).

Музычны р.

Р. верша.

Р. рухаў.

Танцавальныя рытмы.

Сардэчны р.

2. перан. Наладжаны ход чаго-н., размеранасць у праходжанні чаго-н.

Р. жыцця.

Рабочы р.

|| прым. рытмі́чны, -ая, -ае і ры́тмавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

рэлье́ф, -у, м.

1. Будова зямной паверхні, сукупнасць няроўнасцей сушы, акіянскага і марскога дна.

Р. мясцовасці.

Гарысты р.

2. Выпукласць, выпуклы відарыс на плоскасці.

Мэбля з рэльефамі і драўлянай мазаікай.

3. Від скульптуры, у якім відарыс з’яўляецца выпуклым або ўвагнутым у адносінах да плоскасці фону (спец.).

|| прым. рэлье́фны, -ая, -ае.

сасна́, -ы́, мн. со́сны і (з ліч. 2, 3, 4) сасны́, со́сен і -сна́ў, ж.

Хваёвае вечназялёнае дрэва з доўгімі іголкамі і акруглымі шышкамі.

◊

Заблудзіць у трох соснах — не змагчы разабрацца ў чым-н. простым.

|| памянш.-ласк. сасо́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

|| прым. сасно́вы, -ая, -ае.

сегме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. У геаметрыі: частка круга, абмежаваная дугой і яе хордай, а таксама частка шара, аддзеленая сякучай плоскасцю.

2. Адзін з многіх аднародных членікаў цела некаторых жывёл, а таксама адзін з некалькіх аднародных участкаў якога-н. органа (спец.).

С. пазваночніка.

|| прым. сегме́нтны, -ая, -ае.

закла́д, -у, М -дзе, м.

1. Аддача (рэчы, маёмасці) у забеспячэнне абавязацельстваў, у пазыку.

Узяць грошы пад з.

Дакумент у закладзе.

2. Рэч, грошы, на якія паспрачаліся.

Выйграць з.

Ісці ў з. або біцца аб з. (перан.: спрачацца на грошы або што-н. іншае).

|| прым. закладны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

аб’ём, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Велічыня чаго-н., выражаная ў кубічных адзінках (у даўжыню, вышыню і шырыню).

А. памяшкання.

2. перан. Наогул велічыня, колькасць, змест чаго-н. з пункту гледжання памераў, саставу.

Вялікі а. работы.

А. ведаў.

|| прым. аб’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).

|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж.

права́л, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. праваліцца, праваліць.

2. Месца, якое правалілася, паглыбленне.

Глыбокі п. у гарах.

3. перан. Поўная няўдача ў якой-н. справе.

П. планаў інтэрвентаў.

4. перан. Адсутнасць яснага ўспрымання ўсяго навакольнага (пры некаторых хваробах, ап’яненні).

Правалы памяці.

|| прым. права́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).

прыту́лак, -лку, м.

1. Месца, дзе можна ўратавацца ад каго-, чаго-н., адпачыць, прабыць патрэбны час.

Шукаць прытулку.

Права прытулку (права асобы, якая праследуецца дзяржавай, на абарону з боку іншай дзяржавы; спец.).

2. Дабрачынная ўстанова для выхавання сірот і беспрытульных дзяцей.

Дзіцячы п.

|| прым. прыту́лкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).

прэ́мія, -і, мн. -і, -мій, ж.

Грашовае або інш. матэрыяльнае заахвочванне як узнагарода за што-н.

Атрымаць прэмію на конкурсе.

○

Нобелеўская прэмія — міжнародная прэмія за адкрыцці ў навуцы, за поспехі ў літаратуры і пад.

Страхавая прэмія (спец.) — узнос страхавальніка страхавой установе.

|| прым. прэмія́льны, -ая, -ае.

П. фонд.

Выдаць прэміяльныя (наз.).