навіга́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спецыяліст у галіне навігацыі (у 2 знач.).
2. Пераноснае электроннае прыстасаванне, якое дазваляе з дапамогай спадарожнікавай сістэмы пракласці аптымальны маршрут з аднаго месца ў іншае і вызначыць месца на карце, дзе яно ў дадзены момант знаходзіцца.
Устанавіць н.
Аўтамабільны н.
|| прым. навіга́тарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
індаеўрапе́йцы, -аў, адз. -пе́ец, -пе́йца, м.
Агульная назва плямён — продкаў сучасных народаў, якія гавораць на мовах індаеўрапейскай сям’і.
|| прым. індаеўрапе́йскі, -ая, -ае.
Індаеўрапейская прамова.
○
Індаеўрапейская сям’я моў — агульная для многіх народаў Еўропы, Заходняй Азіі і Індастана сям’я моў, якая ўключае групы балтыйскую, германскую, грэчаскую, індыйскую, іранскую, кельцкую, раманскую, славянскую і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
індзе́йцы, -аў, адз. індзе́ец, -дзе́йца, м.
Агульная назва карэнных плямён і народнасцей (за выключэннем эскімосаў і алеутаў), якія насялялі амерыканскі мацярык да паяўлення еўрапейцаў і захаваліся да сённяшняга дня толькі ў некаторых раёнах Паўднёвай і Паўночнай Амерыкі.
|| ж. індыя́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. індзе́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інтана́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Рытміка-меладычны лад мовы, чаргаванне павышэнняў і паніжэнняў тону голасу пры вымаўленні.
Пытальная і.
Апавядальная і.
2. Харакгар вымаўлення, які выражае пачуцці таго, хто гаворыць.
Сардэчная і.
Аратарскія інтанацыі.
3. Дакладнае па вышыні выкананне ўсіх музычных гукаў.
Фальшывая і.
|| прым. інтанацы́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каапера́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Форма арганізацыі працы, пры якой вялікая колькасць людзей сумесна ўдзельнічае ў адным і тым жа або розных, але звязаных між сабой працэсах працы.
2. Калектыўнае вытворчае, гандлёвае і пад. аб’яднанне, якое ствараецца на сродкі яго членаў.
Жыллёвая к.
Спажывецкая к.
|| прым. кааператы́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кала́ж, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. У выяўленчым мастацтве: наклейванне на якую-н. аснову матэрыялаў рознай фактуры і колеру; сам твор, выкананы такім чынам.
2. Прыём эклектычнага спалучэння разнародных элементаў (па форме, змесце, якасці і пад.), а таксама выраб, створаны з выкарыстаннем такога прыёму.
|| прым. кала́жны, -ая, -ае.
К. стыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
камандзіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.
1. гл. камандзіраваць.
2. Службовае заданне, звязанае з паездкай куды-н.
Атрымаць камандзіроўку.
3. Паездка для выканання такога задання.
Паехаць у камандзіроўку.
4. Пасведчанне аб такім заданні (разм.).
Выпісаць камандзіроўку.
|| прым. камандзіро́вачны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).
Атрымаць камандзіровачныя (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каміса́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Кіруючая асоба з грамадска-палітычнымі або адміністрацыйнымі функцыямі (у перыяд 1918—1942 гг. — палітычны кіраўнік воінскай часці.).
Брыгадны к.
2. Асоба, якая ўзначальвае ваенны камісарыят.
Ваенны к.
3. У студэнцкіх будаўнічых атрадах: асоба, якая адказвае за арганізацыйна-выхаваўчую работу.
|| прым. каміса́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канфо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Чыгунны або металічны кружок над адтулінай у кухоннай пліце (на дровах, газавай і пад.), на які ставіцца каструля, патэльня і інш., а таксама сама такая адтуліна.
Пліта на чатыры канфоркі.
2. Падстаўка для чайніка на самаварнай трубе.
|| прым. канфо́рачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капе́ц, -пца́, мн. -пцы́, -пцо́ў, м.
1. Месца для захавання на зіму агародніны.
К. бульбы.
2. Насып са слупам як межавы знак.
На мяжы лесу з полем стаялі капцы.
3. Насып, курган.
4. звычайна мн. Смерць, пагібель, канец (разм.).
Тут яму і капцы.
|| прым. капцо́вы, -ая, -ае (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)