узбрае́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. узбройваць — узброіць і узбройвацца — узброіцца.

2. Зброя і боепрыпасы, прызначаныя для вядзення вайны, бою. Вытворчасць узбраення. □ [Камлюк:] — У бой неабходна пусціць усё ўзбраенне. М. Ткачоў.

•••

Гонка ўзбраення гл. гонка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фі́була, ‑ы, ж.

Металічная засцежка для верхняй адзежы ў выглядзе брошкі, якая ўжывалася ў старажытных народаў Еўропы, Азіі і Афрыкі. Бацька накінуў на.. [Алеся] шырокую белую кашулю з адным плячом, — на другім яе закалолі сярэбранай фібулай. Караткевіч.

[Лац. fibula.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хі-хі́ і хі-хі-хі́, выкл.

Ужываецца для выражэння смеху спадцішка або тонкім голасам. А невядомы Ікс (імя ўспамінаць забаронена) Спрабуе — хі-хі! — у храм паэзіі зайсці ў лапцях, Складае вершы на мужыцкі лад. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ціхаво́ддзе, ‑я, н.

Месца на рацэ з павольным цячэннем; затока. Сеў, адну вуду закінуў далей, другую на ціхаводдзі бліжэй да берага і закурыў. Ляўданскі. — Калі ўзводзілі насып для чыгуначнага моста, — расказвае інжынер, — стварылася ціхаводдзе. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шліфава́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Прызначаны для апрацоўкі чаго‑н. шліфаваннем. Шліфавальная машына. □ — Будзе ехаць хто ў Мінск, папрасіце купіць ліст шліфавальнай паперы і бутэльку палітуры. Пальчэўскі.

2. Які ўтвараецца, атрымліваецца пры шліфаванні. Шліфавальны пыл. Шліфавальныя адходы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

элева́тарны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да элеватара (у 1 знач.). Элеватарнае абсталяванне.

2. Прызначаны для элеватара (у 2 знач.). Элеватарнае звяно. // Забяспечаны элеватарам. Элеватарная мыйка. // Які выконваецца пры дапамозе элеватара. Элеватарны спосаб здабычы торфу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эскала́тар, ‑а, м.

Лесвіца з рухомымі прыступкамі для пад’ёму і спуску людзей на розныя ўзроўні. Прайшлі ў метро. Не становячыся на эскалатар. Ніна Іванаўна яшчэ раз папярэдзіла сваіх малодшых сяброў: — Бачыце, як заходзяць на яго? Дубоўка.

[Англ. escalator ад лац. scala — лесвіца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самалёт, аэраплан, паветраны карабель, паветраны лайнер / лёгкі: авіетка / бамбардзіровачны: бамбардзіроўшчык, бамбавоз / для знішчэння варожай авіяцыі: знішчальнік / той, што пікіруе: пікіроўшчык / знішчальны: ястрабок (разм.) / варожы: сцярвятнік (перан., зняваж.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

го́лос в разн. знач. го́лас, -су м.;

вдали́ послы́шался го́лос удалечыні́ пачу́ўся го́лас;

высо́кий го́лос высо́кі го́лас;

рома́нс для двух голосо́в рама́нс для двух галасо́ў;

го́лос кри́тики го́лас кры́тыкі;

пра́во го́лоса пра́ва го́ласу;

реша́ющий го́лос раша́ючы го́лас;

◊

подня́ть го́лос в защи́ту узня́ць го́лас у абаро́ну;

го́лос в го́лос го́лас у го́лас;

пода́ть го́лос пада́ць го́лас;

во весь го́лос на ўвесь го́лас;

в оди́н го́лос у адзін го́лас;

повыша́ть го́лос (на кого) павыша́ць го́лас (на каго);

не свои́м го́лосом (крича́ть) не сваі́м го́ласам (крыча́ць);

с чужо́го го́лоса з чужо́га го́ласу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

петля́ ж.

1. пятля́, -лі́ ж., мн. пе́тлі, -ляў; (затяжная) за́шмарга, -гі ж.;

сложи́ть петлю зрабі́ць пятлю́;

завяза́ть петлёй завяза́ць пятлёй (за́шмаргай);

2. (дверная, оконная и т. п.) заве́са, -сы ж.;

дверь соскочи́ла с пете́ль дзве́ры саско́чылі з заве́с;

3. (для пуговицы) прарэ́шак, -шка м.; (для крючка) га́фтачка, -кі ж.;

4. (в вязании) во́чка, -ка ср.;

спусти́ть петлю спусці́ць во́чка;

5. (силок) сіло́, -ла́ ср.;

ножна́я, горлова́я петля́ нажно́е, гарлаво́е сіло́;

6. перен. пятля́, -лі́ ж.;

описа́ть петлю апіса́ць пятлю́;

де́лать петлю ав. рабі́ць пятлю́;

◊

хоть в петлю лезь хоць у пятлю́ лезь, хоць ве́шайся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)