Рост ’павелічэнне колькасці, прырост’, ’фігура, вышыня чалавека або жывёлы’, ’росля раслін’ (ТСБМ, Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ), роставы ’вегетатыўны’ (Байк. і Некр.). Укр. ріст, рус. рост, польск. wzrost ’рост’, н.-луж. zrost ’вышыня чалавека’, zrostność ’росля’, в.-луж. róst ’рост чалавека’, ’нарасць’, чэш. růst ’рост, развіццё’, vzrůst ’рост, прырост, павелічэнне’, славац. rast, rastenie, vzrastanie ’рост’, vzrast ’фігура’, славен. rȃst ’рост, развіццё; расліннасць’, серб. ра̑ст ’рост, фігура’, харв. rȃst ’тс’, ’развод шлюбу’, макед. раст ’рост, удасканаленне’, растеж ’тс’, балг. ръст ’рост, вышыня’, растѐж ’росля’ (хаця БЕР, 6, 378 балг. ръст адносіць да връст ’узрост’), ст.-слав. растъ ’рост’. Прасл. *orstъ, якое з і.-е. *ord‑tǒ‑, роднаснае лац. arduus ’высокі’, гальск. ardu̯o‑ ’Ардэны’, ірл. ard ’высокі, вялікі’, алб. rit ’расту’, авест. ərəẟva‑ ’прамы, высокі’ (Фасмер, 3, 505).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ава́л, ‑а, м.

Фігура, утвораная замкнутай крывой, якая нагадвае форму падоўжанага разрэзу яйца. Шырокі лоб і авал твару з вастраватым падбародкам казалі за тое, што Іван Тадорык, як відаць, чалавек з выдатнымі здольнясцямі. Колас.

[Фр. ovale.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці чаго-н.

П. у навуцы.

2. Карэнная змена ў дзяржаўным жыцці.

Дзяржаўны п.

3. Паварот з аднаго боку на другі.

П. цераз крыло (фігура вышэйшага пілатажу). Скачок з пераваротам (у гімнастыцы).

|| прым. пераваро́тны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

салі́дны, -ая, -ае.

1. Трывалы, надзейны, добра зроблены.

Салідная пабудова.

2. Грунтоўны, важны, глыбокі, сур’ёзны, прадстаўнічы.

Салідная фігура.

Салідная ўстанова.

Салідная адукацыя.

3. Пра ўзрост: не малады, сталы.

Жанчына саліднага ўзросту.

4. Значны па велічыні, памеры, сіле і пад.

Салідныя грошы.

5. Мажны, поўны (пра чалавека).

Саліднай камплекцыі.

|| наз. салі́днасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Лягча́й ’вылітая ў вадзе знахарам фігура, якая дапамагае канавалам замазваць ёю рану (гарачымі легчаямі) пры кастрацыі быкоў’ (Сержп. Борт.). Да лягча́ць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 23).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Накшта́лт ’накшталт’ (Яруш., Байк. і Некр., ТСБМ, ТС). З польск. kształt, nakształt ’накшталт, падобна да, як бы’ (< kształt ’воблік, аблічча, форма’ з ням. Gestalt ’фігура, форма’, гл. Брукнер, 278).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

балва́н, ‑а, м.

1. Вылепленая або высечаная з якога‑н. матэрыялу фігура чалавека. Насупраць ганка стаяў вылеплены Мсціславам снегавы балван. Караткевіч.

2. Лаянк. Дурань. І раптам Валодзю нясцерпна захацелася прымусіць гэтых балваноў выцягнуцца перад ім. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыпадабне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыпадабняць — прыпадобніць і прыпадабняцца — прыпадобніцца.

2. У літаратуразнаўстве — рытарычная фігура параўнаная.

3. Вымаўленне якога‑н. гука ў слове так, што ён становіцца падобным на сумежны з ім, блізкім да яго.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ста́нік ‘ліф; бюстгальтар’ (ТСБМ, Ласт., Байк. і Некр., Касп., ЛА, 4), ‘верхняя жаночая вопратка без рукавоў; бюстгальтар’ (Сцяшк.), ‘ніжняя вопратка без рукавоў, якую носяць дзеці, жанчыны паверх кашулі’ (Сл. Брэс.). Да стан 1 ‘стан, фігура’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сту́ма ‘постаць, фігура’ (Сцяшк. Сл.). Хутчэй за ўсё, з літ. stuomuõ ‘тс’, але параўн. з польск. styma, estyma ‘павага, гонар, шанаванне’, якія, паводле Варш. сл., узыходзяць да раманскай першакрыніцы: італ. stima, франц. estime ‘паважанне, пашана, шанаванне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)