◎ Каўшну́ць ’ударыць’ (воран. і ашм.). Паводле Лаўчутэ, Сл., 67, запазычанне з літ. мовы. У якасці крыніцы прыводзяцца літ. už‑kaūšti. kauštelėti ’лёгка ўдарыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раўпа́ты ’васпаваты, пакрыты струпамі’ (трак., ігн., Сл. ПЗБ). Аўтары слоўніка параўноўваюць з літ. raupúotas ’тс’, сюды ж раўпы́ ’струпы’, параўн. літ. raupaĩ ’воспа’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ставару́к ‘сухая галіна дрэва’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. steverỹs ‘тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 559). Гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 73 з літ-рай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пагрэ́дзінь ’месца на печы каля сцяны, дзе сушаць дровы’ (Сл. ПЗБ). З літ. pagrėdinys ’тс’ (Лаўчутэ, Балтызмы, 70 там жа і інш. літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Касні́к ’істужка’; ’тасёмка’; ’шнурок, сплецены з нітак, якім карысталіся пры красанні агню’, ’наогул вузкія палоскі чаго-н., шматы’ (Сл. паўн.-зах.), ’істужка’ (Сцяшк. МГ). Параўн. прыклад у Сцяшк.: «У дзяўчынкі прыгожы каснік у касе». Не цяжка схіліцца да думкі, што гэта слав. слова *kosьnikъ (да *kosa ’валасы’, *kosьnikъ ’істужка для кос’). Але сітуацыя тут зусім іншая. Бел. каснік запазычана з літ. мовы (гл. Сл. паўн.-зах., 2, 433): параўн. літ. kasnỹkas ’тс’. Гэта вытворнае на літ. глебе ад літ. kasà ’каса, валоссе’ (падрабязна гл. у Фрэнкеля, 1, 226) па мадэлях літ. словаўтварэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дзірва́н ’неапрацаванае, зарослае травой поле’ (БРС, Сцяшк.). Старое запазычанне з літ. мовы. Параўн. літ. dirvónas (да dirvà; аб этымалогіі літ. слоў гл. Фрэнкель, 1, 97). Ужо ў ст.-бел. мове сустракаюцца формы дирванъ, дырванъ у значэнні ’аблога’ (формы гэтыя вядомы з XVI ст., гл. Булыка, Запазыч., 96).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́нкі ’распуснікі’ (віл., LKK, 16). Балтызм. Параўн. літ. mánka, усх.-літ. mùnka ’распусніца’, якія з mankýti ’мяць, ціснуць’ (Грынавяцкене, там жа, 183; Лаўчутэ, Балтизмы, 70).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́рнік, му́ршчык ’пячнік’ (брасл., Сл. ПЗБ). Рус. пск. му́рник ’муляр’, прыбалт. (Літ. і ЛатвССР) ’пячнік’. Балтызм. Параўн. літ. mũrininkas, лат. mùrnieks ’тс’ (Грынавяцкене, 3, 85).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абры́нданы ’абляпаны, запэцканы’ (БРС, Сцяц., КТС), абрындывацца ’абрывацца махрамі (аб спадніцы)’ (Шат.). Магчыма, запазычанне з літ. мовы. Параўн. літ. brendù, brìsti ’ісці ўброд праз балота, гразь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ду́кса ’той, хто вечна дзьмецца (на каго-н.)’ (Касп.). Відавочна, запазычанне з літ. dùksas ’уздых, стогн’, dūksáuti ’ўздыхаць’ (да этымалогіі літ. слова гл. Фрэнкель, 1, 115).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)