Стазь ‘калона’: стазі салдат (халоп., Стан.). Сюды ж, магчыма, стаг ‘рад будынкаў, якія знаходзяцца пад адной страхой’ (беласт., Сл. ПЗБ), ст.-бел. стязи: стоять стязи ‘стаяць вайсковыя атрады’ (Ст.-бел. лексікон). Відаць, звязана з сцяг ‘група вялікіх прадметаў, утвараючых шэраг’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брыта́н ’сабака англійскай пароды’, ’таўсцяк’ (Нас.), чалавек моцнага складу’ (Клім.). Параўн. укр. брита́н ’бульдог, парода вялікіх сабак’. Усё гэта запазычанне з польск. brytan ’сабака’ (першапачаткова ’брытанскі, англійскі сабака’, гл. Брукнер, 43). Адсюль пераносна ’таўсцяк, моцны чалавек’, гл. Кюнэ, Poln., 46. Параўн. брысь 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зду́жаць, -аю, -аеш, -ае; зак. (разм.).
1. каго-што. Узяць верх у барацьбе, бойцы; перамагчы.
Бароўся з тым, каго мог з.
2. што і з інф. Справіцца з тым, што патрабуе вялікіх фізічных намаганняў, многа працы.
Здужаў падняць на плечы мех.
3. перан., што. Засвоіць, зразумець (разм.).
З. курс фізікі.
|| незак. зду́жваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэксталагі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да тэксталогіі. Тэксталагічнае вывучэнне твораў Якуба Коласа. □ Важныя ўдакладненні .. дае тэксталагічнае супастаўленне «Летапісца вялікіх князёў літоўскіх» паводле ўсіх вядомых спісаў. Чамярыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панара́ма, -ы, мн. -ы, -ра́м, ж.
1. Від мясцовасці з вышыні.
П. горада.
2. Вялікіх памераў карціна з аб’ёмнымі прадметамі на першым плане, змешчаная ўнутры круглага будынка з верхнім асвятленнем.
П.
Мінскага «катла».
3. Аптычная прылада для павелічэння дакладнасці наводкі гарматы (спец.).
|| прым. панара́мны, -ая, -ае.
Панарамны фільм (шырокаэкранны фільм, які дэманструецца на вялікім паўкруглым экране).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папунсаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца пунсовым. — Каля вас можна сесці? — раптам пачула дзяўчына незнаёмы голас. Яна ўзняла галаву і ад пытлівага позірку вялікіх чорных вачэй папунсавела. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
веліка́н, ‑а, м.
Пра каго‑н. незвычайна высокага росту або пра што‑н. вялікіх памераў. Інстытуцкі велікан Іван Вараціла і, усяго росту падпахі яму, Дрозд Мікалай.. забаўлялі студэнтаў. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
урбані́зм, ‑у, м.
1. У мастацтве і літаратуры — напрамак, якому ўласцівы наказ, усхваленне жыцця вялікіх гарадоў.
2. У архітэктуры — напрамак, для якога характэрна стварэнне буйных гарадоў з вялікімі будынкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малапрыкме́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Ледзь прыкметны. Малапрыкметны астравок.
2. перан. Які нічым не вылучаецца сярод іншых. Малапрыкметны чалавек. □ Сярод многіх вялікіх спраў .. [камандуючы] заўважыў і запомніў і гэты малапрыкметны выпадак. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звышгіга́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. (звычайна ў ролі прыдатка). Пра што‑н. незвычайна вялікага памеру, вялікай магутнасці і пад. Самазвал-звышгігант.
2. Зорка незвычайна вялікіх памераў і нязначнай шчыльнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)