брыз, ‑у, м.
Слабы вецер, які дзьме днём з мора на бераг, а ноччу — з берага на мора.
[Фр. brise.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ізмы́лішча ’абрывісты бераг, падмыты вадой’ (Касп.); параўн. рус. дыял. измывной (песок) ’вымыўны, які вымываецца вадой’, измывчивая (волна) ’падмываючая бераг, вымываючая пласты’ (Даль). Утворана ад дзеяслова змыць (і‑ мае пратэтычны характар) пры дапамозе суф. ‑лішч‑а, як мачылішча, мачулішча ’месца, дзе мочаць лён’, мучылішча ’катавальня’. Сцяцко, Афікс. наз., 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напераво́зіць, ‑вожу, ‑возіш, ‑возіць; зак., каго-чаго.
Перавезці вялікую колькасць каго‑, чаго‑н. Наперавозіць людзей на другі бераг ракі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паплёскваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Плёскаць злёгку або час ад часу. Было ціха. Толькі паплёсквала аб бераг Свіслач. Васілеўская.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адхо́нны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і адхоністы. Разложыстыя круглаверхія вербы, узняўшы над вадою карэнне, абступаюць адхонны пясчаны бераг. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, наткнуцца, ускаціцца на каго-, што-н.
Бочка накацілася на нагу.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Коцячыся, набегчы, пакрыць сабою.
Хваля накацілася на бераг.
3. перан. Нечакана ўзнікнуўшы, ахапіць.
Бяда раптоўна накацілася на вёску.
|| незак. нако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Спахо́мы ‘пакаты (бераг)’ (Сцяшк. Сл.). Няясна; параўн. польск. pachać ‘капаць; зразаць’ (Фасмер, 3, 220). Гл. пахаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыці́ністы, прыці́місты, прыці́месты ’круты, абрывісты, стромкі (бераг)’ (саліг., Нар. словатв.; саліг., капыл., ЛА, 2). Да прыціна́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
обры́вистый
1. абры́вісты, стро́мкі, круты́;
обры́вистый бе́рег абры́вісты (круты́) бе́раг;
2. перен. абры́вісты;
обры́вистая речь абры́вістая гаво́рка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кант ’востры бераг, край, рабро чаго-небудзь’, ’аблямоўка’, ’кайма’ (ТСБМ, Клім., Сцяшк.; гродз., З нар. сл.), драг. кант, кантэ ’стрэлкі ў адпрасаваных штанах’ (Лучыц-Федарэц., вусн. паведамл.). З польск. kant ’край, востры бераг’, якое з ням. Kante < ст.-франц. cant ’вугал’, < лац. canthus ’куток у воку’, ’вобад кола’ (Слаўскі, 2, 43–46; Фасмер, 2, 181).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)