разве́яць, -ве́ю, -ве́еш, -ве́е; -ве́й; -ве́яны; зак., што.
1. Разнесці ў розныя бакі (ветрам).
Віхор падхапіў шматкі сухога сена, падняў іх угару і развеяў.
2. перан. Рассеяць, знішчыць, разагнаць.
Р. трывогу.
Р. сумненні.
|| незак. разве́йваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскаці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́ціцца; зак.
1. Пакаціцца ў розныя бакі.
Мячы раскаціліся па падлозе.
2. Пакаціўшыся, разгарнуцца, раскруціцца.
Дыван раскаціўся на ўсю хату.
3. Прагучаць моцна, раскаціста.
Рэха раскацілася ў гарах.
|| незак. раско́чвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ракірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.
Тое, што і ракіравацца. Рапараваць у розныя бакі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паце́рці, патру́, патрэ́ш, патрэ́; патро́м, патраце́, патру́ць; пацёр, -це́рла; патры́; пацёрты; зак., што.
1. Падушыць, памяць.
П. ягады.
2. безас. Прыціснуўшы, нанесці пашкоджанні каму-н.
Яму пацерла бакі.
3. Правесці некаторы час, націраючы, расціраючы што-н.
П. скроні спіртам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
развалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., каго-што (разм.).
1. Расцягнуць па частках у розныя бакі.
Р. бярвенне.
2. Раскрасці.
Р. дабро.
|| незак. развалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і развала́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Намі́тусь ’у розныя бакі (галовамі, камлямі і інш.)’ (смарг., Сцяшк. Сл., ТС), ’галовамі ў супрацьлеглыя бакі, «валетам» (легчы)’ (глыб., Сл. ПЗБ), намітуз ’тс’ (брасл., Сл. ПЗБ), намытусь ’адзін да аднаго спіной (ляжаць)’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), на‑мітусь ’наадварот’ (Мядзв.), намітусь ’спосаб вязання: вочка направа, вочка налева’ (Жд. 1), намітуські́ ’адна насупраць другой’ (лаг., Сл. ПЗБ). Можна параўнаць з балг. на́мито ’крыва, коса, у розныя бакі’, што звязваюць са ст.-слав. митѣ ’папераменна’; серб.-харв. mitȉti ’прайсці побач’, лат. mitêt ’змяняць’ і інш. (Фасмер, 2, 628; Куркіна, Этимология–1980, 629; Скок, 3, 291), параўн. таксама ўміт́уські: За ім леціць стрэла умітуські ’хвалепадобна’ (Сержп., Прымхі). Усё да мі́тусь ’у розныя бакі’ (гл.), мітусі́цца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
круць-верць, выкл. у знач. вык.
Ужываецца для абазначэння хуткіх рухаў, раптоўных паваротаў у розныя бакі. Сымон ні на хвілінку спакойна не ўседзіць. Круць-верць галавой ва ўсе бакі. Бядуля.
•••
Хоць круць-верць, хоць верць-круць — ці так ці гэтак, усё роўна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасажы́р, ‑а, м.
Той, хто едзе на поездзе, параходзе, аўтобусе, ляціць на самалёце і пад. На пероне.. замітусіліся, забегалі, распаўзліся ва ўсе бакі пасажыры. Васілевіч. Кузаў рыпеў, патрэскваў, хадзіў ходарам: пасажыраў гойдала ва ўсе бакі, а па выбоінах падкідвала да столі. Ракітны.
[Фр. passager.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заціка́віць, -ка́ўлю, -ка́віш, -ка́віць; -ка́ўлены; зак., каго (што) чым.
1. Абудзіць у кім-н. цікавасць да чаго-н.
З. слухачоў лекцыяй.
Што вас тут зацікавіла?
2. Заахвоціць матэрыяльна, практычнымі выгодамі.
Зацікаўленыя бакі.
|| незак. заціка́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. заціка́ўленасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шкумата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак., каго-што.
Матляннем, тузаннем у розныя бакі рваць, імкнуцца парваць на часткі.
Сабака шкуматаў прасціну.
|| зак. пашкумата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны.
|| аднакр. шкуматну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. шкумата́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)