Verbum

мане́та, -ы, ДМ -не́це, мн. -ы, -не́т, ж., таксама зб.

Металічны грашовы знак.

Залатая м.

◊

Адплаціць (плаціць) той жа манетай — адказаць тым жа, такімі ж адносінамі.

Прыняць за чыстую манету — палічыць праўдай, успрыняць усур’ёз.

|| прым. мане́тны, -ая, -ае.

○

Манетны двор — прадпрыемства, якое вырабляе металічныя грошы, медалі і пад.

ма́сла, -а, н.

1. Харчовы тлушч, атрыманы збіваннем смятанкі або смятаны.

Топленае м.

2. Тлустае рэчыва мінеральнага паходжання.

Змазачнае м.

◊

Масла масленае — пра таўталогію, паўтарэнне чаго-н.

Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці.

Як па масле — лёгка, без цяжкасцей.

|| прым. ма́слены, -ая, -ае.

Масленая пляма.

меда́ль, -я́, мн. -і́, -ёў, м.

Знак у выглядзе круглай металічнай пласцінкі з якім-н. рэльефным адбіткам і надпісам, што выдаецца як узнагарода або ў памяць аб якой-н. падзеі.

М.

Францыска Скарыны.

Залаты м.

Памятны м.

◊

Адваротны бок медаля — адмоўны бок якой-н. справы.

|| прым. меда́льны, -ая, -ае.

мяжа́, -ы́, мн. ме́жы, меж, ж.

1. Вузкая палоска неўзаранай зямлі паміж двума палеткамі, участкамі, уладаннямі.

2. Пагранічная лінія паміж сумежнымі дзяржавамі; граніца.

3. перан. Норма, рубеж чаго-н. дазволенага, магчымага.

Ні ў выказваннях, ні ва ўчынках ён не дазваляў сабе пераходзіць мяжы прыстойнасці.

|| прым. межавы́, -а́я, -о́е.

кага́л, -у, м.

1. Яўрэйскае абшчыннае самакіраванне і сама абшчына ў Польшчы ў 16—19 стст. (гіст.).

2. перан. Шумны натоўп, зборышча (разм.).

Сход нагадваў бязладны к.

3. у знач. прысл. кага́лам. Сумесна, гуртам, усе разам (разм).

Усе к. патрабуюць чагосьці.

|| прым. кага́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

канта́кт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Сутыкненне, непасрэдная блізкасць па месцы знаходжання.

Уступіць у к. з хворым.

2. перан. Цесная ўзаемасувязь, узгодненасць у дзеяннях, узаемаразуменне.

Устанавіць к.

Дзелавыя кантакты.

3. Прыстасаванне, якое забяспечвае судакрананне правадоў электрычнага ланцуга (спец.).

|| прым. канта́ктны, -ая, -ае (да 1 знач.).

кантра́кт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

Пісьмовая дамова, пагадненне з узаемнымі абавязкамі двух бакоў.

Падпісаць к.

К. паміж работнікам і работадаўцам.

Заключыць к.

○

Шлюбны кантракт — пісьмовы дагавор, пагадненне, якое рэгламентуе паводзіны і матэрыяльныя адносіны паміж мужам і жонкай.

|| прым. кантра́ктны, -ая, -ае і кантра́ктавы, -ая, -ае (спец.).

кардына́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Вышэйшы пасля Папы Рымскага духоўны сан у каталіцкай царкве, а таксама асоба, якая мае гэты сан.

2. Невялікая пеўчая птушка сямейства аўсянкавых з ярка-чырвоным (колеру кардынальскай мантыі) пер’ем, якая водзіцца ў Амерыцы.

|| прым. кардына́льскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. сан.

кары́та, -а, М -ры́це, мн. -ы, -ры́т і -аў, н.

Прадаўгаватая пасудзіна, збітая з дошак або выдзеўбаная з дрэва, якая звычайна выкарыстоўваецца для кармлення жывёлы.

Збіць к.

◊

Застацца ля разбітага карыта — ні з чым, страціўшы ўсё набытае.

|| памянш. кары́тца, -а, мн. -ы, -аў, н.

|| прым. кары́тны, -ая, -ае.

касе́та, -ы, ДМ -се́це, мн. -ы, касе́т, ж.

1. Святлонепранікальны футляр для засцярогі святлоадчувальных матэрыялаў (фота-, кінаплёнкі і пад.).

2. Стандартная па форме прылада, кантэйнер, у які змяшчаюцца якія-н. дэталі, матэрыялы.

Бомбавая к.

3. Плоская закрытая каробка для магнітафоннай стужкі.

|| прым. касе́тны, -ая, -ае.

К. магнітафон.