лабара́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Навукова-тэхнічны супрацоўнік лабараторыі, даследчай установы.
Старшы л.
2. Памочнік выкладчыка на лабараторных занятках.
3. Супрацоўнік кафедры, які выконвае тэхнічную работу.
Л. кафедры агульнага мовазнаўства.
|| ж. лабара́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. лабара́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаза́, -ы́, мн. ло́зы, лоз і лозаў, ж.
1. Кусты некаторых парод вярбы, вінаграду.
Вінаградная л.
2. Доўгае гнуткае галлё вярбовых кустоў, вінаграду; матэрыял з лазовай драўніны ці кары.
Плесці кошыкі з лазы.
◊
Даць лазы (разм.) — адсцябаць розгамі.
|| прым. лазо́вы, -ая, -ае.
Лазовая кара.
Л. кошык.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ла́паць¹, -пця, мн. -пці, -пце́й, м.
1. Плецены абутак з лыка, бяросты ці вяровак.
Лазовыя лапці.
2. перан. Адсталы, некультурны чалавек.
◊
Абуць у лапці (разм., жарт.) — абдурыць, ашукаць і пасмяяцца з каго-н.
|| памянш. ла́пцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. ла́пцевы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
легіён, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Буйное вайсковае злучэнне ў Старажытным Рыме (гіст.).
2. Назва асобных вайсковых часцей у некаторых краінах.
3. перан. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.
○
Ордэн ганаровага легіёна — французскі ордэн часоў Напалеона.
|| прым. легіённы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лёд, лёду, ільду́ і (пасля галосных) льду, мн. ільды́ і (пасля галосных) льды, ільдо́ў (льдо́ў), м.
Вада, якая замерзла і перайшла ў цвёрды стан.
Палярныя льды.
◊
Біцца як рыба аб лёд (разм.) — жыць у бядзе, дарэмна дабіваючыся лепшага.
|| памянш. лядо́к, -дку́, м.
|| прым. ледзяны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лы́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. Прадмет сталовага прыбора для зачэрпвання ежы.
Чайная л.
Сталовая л.
2. Колькасць рэчыва, якое можа ўмясціцца ў лыжцы.
|| памянш. лы́жачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. лы́жачны, -ая, -ае і лы́жкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мала́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. Імгненны разрад атмасфернай электрычнасці ў выглядзе яркай ломанай лініі.
Бліснула м.
2. Тэрміновы выпуск бюлетэня, газеты, кнігі і інш., а таксама вельмі тэрміновая тэлеграма.
3. Від засцежкі, якая хутка зашморгваецца.
|| прым. мала́нкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
малато́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
Інструмент, прызначаны для забівання чаго-н., кляпання і пад. ў выглядзе металічнага або драўлянага бруска, насаджанага на ручку пад прамым вуглом.
◊
З малатка (прадаць, пайсці) — быць прададзеным з аўкцыёну.
|| памянш. малато́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
|| прым. малатко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
манасты́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Рэлігійная абшчына манахаў або манашак, якая ўтварае царкоўна-гаспадарчую арганізацыю.
Мужчынскі м.
Жаночы м.
2. Тэрыторыя, царква і жылыя памяшканні такой абшчыны.
◊
Падвесці пад манастыр каго (разм.) — паставіць каго-н. у вельмі непрыемнае, цяжкае становішча.
|| прым. манасты́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мане́ж, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Абгароджанае месца або спецыяльнае вялікае памяшканне для верхавой язды і конных практыкаванняў.
2. Арэна цырка.
3. Невялікая пераносная загародка для дзяцей, якія пачынаюць хадзіць.
|| памянш. мане́жык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 3 знач.).
|| прым. мане́жны, -ая, -ае.
Манежная язда.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)