стасава́ць 1, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.
Тасуючы, перамяшаць усе карты ў калодзе.
стасава́ць 2, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак.
Разм. Тое, што і стасавацца 2. Голас не стасаваў усёй гэтай важнай каржакаватай постаці. Лынькоў. Да лесу неяк не стасавала гэтае гучнае слова — экскурсія. Шахавец. Каўнярок, аднак, добра стасуе да халата. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супаста́віць, ‑стаўлю, ‑ставіш, ‑ставіць; зак., што.
Параўнаць з чым‑н. або паміж сабой, узаемна суадносячы што‑н. Дастаткова супаставіць .. урывак з верша Багдановіча «Лясун» з купалаўскім «Чорным богам», каб убачыць адрозненні мэтавых установак паэтаў. Ярош. Хіба мастацкае слова не выклікае ў нас жадання супаставіць жыццёвыя з’явы, зрабіць свае вывады? Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фармазо́н, ‑а, м.
Разм. уст. Тое, што і франкмасон. Фармазоны здаліся.. [Загорскаму] аж да немагчымасці нуднымі, — сядзяць сабе.., як шчуры, са сваімі цыркулямі ды малаткамі, адцягнулі сцены чорным аксамітам, адабралі ад свету яго фарбы. Караткевіч. // перан. Вальнадумец. // Ужываецца як лаянкавае слова. [Войцік:] — Яму давяраюць. Дзіўна толькі, як не раскусілі гэтага фармазона? Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эксперымента́тар, ‑а, м.
Той, хто праводзіць эксперымент; той, хто эксперыментуе. Па шырыні непасрэдна-творчага асваення нацыянальнай рэчаіснасць. [М. Багдановіч] можа і ўступае, напрыклад, Купалу, але чым замяніць нам тое, што зрабіў Багдановіч як крытык і тэарэтык літаратуры, як эксперыментатар і перакладчык, наогул як асветнік у самым высакародным значэнні гэтага слова? М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агро́мністы, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі вялікі памерамі, аб’ёмам. Як нейкі востраў на агромністым блюдзе чаратовых балот, маляўніча выступаў старадаўні горад, важнейшы цэнтр неабсяжнага Палесся. Колас. Ад агромністых хвой засталіся толькі пашчапаныя пні. Лынькоў. Ні раённы гарадок, ні нават Бабруйск ніяк не маглі раўняцца з гэтым агромністым, такім неспакойным горадам. Мележ. // Вельмі вялікі па колькасці; шматлікі. А хто там ідзе, а хто там ідзе У агромністай такой грамадзе? — Беларусы. Купала. Агромністая армія.. застыла насцярожана, чакаючы жаданага слова каманды. Мележ.
2. Вельмі вялікі па сіле, глыбіні выяўлення. Як у маўклівых, скупых словах выказаць тое агромністае, багатае пачуццё, якое ў ім [Тураўцу] жыве? Мележ. У гэтым маналогу — ніводнага халоднага, абыякавага слова, усё дыхае агнём агромністага ўзрушэння. Бярозкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаспада́р, -ра́ м.
1. в разн. знач. хозя́ин; (собственник — ещё) владе́лец;
г. до́ма — хозя́ин до́ма;
г. кватэ́ры — хозя́ин кварти́ры;
г. фа́брыкі — хозя́ин (владе́лец) фа́брики;
г. кні́гі — хозя́ин (владе́лец) кни́ги;
ашча́дны г. — бережли́вый хозя́ин;
г. дадо́му вярну́ўся — хозя́ин домо́й вороти́лся;
2. ист. (титул) господа́рь;
◊ г. стано́вішча — хозя́ин положе́ния;
сам сабе́ г. — сам себе́ хозя́ин;
г. свайго́ лёсу — хозя́ин свое́й судьбы́;
г. свайго́ сло́ва — хозя́ин своего́ сло́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́сня ж., в разн. знач. пе́сня; песнь;
◊ до́ўгая п. — до́лгая пе́сня;
лебядзі́ная п. — лебеди́ная пе́сня;
яго́ п. спе́та — его́ пе́сня спе́та;
стара́я п. — ста́рая пе́сня;
цягну́ць (спява́ць) адну́ і ту́ю ж (усё ту́ю ж) ~ню — тяну́ть (петь) одну́ и ту же (всё ту же) пе́сню;
яка́я п., такі́я і ско́кі — посл. какова́ погу́дка, такова́ и пля́ска;
з ~ні сло́ва не вы́кінеш — погов. из пе́сни сло́ва не вы́кинешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дакара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Папракаць, выказваючы нездавальненне кім‑, чым‑н. Дакараць свой лёс. □ [Міхась] зноў і зноў дакараў у думках сястру, а заадно і Толю, што яны згадзіліся пусціцца ў такую далёкую і небяспечную дарогу. Якімовіч. Хлопец моцна дакараў сябе за тое, што не сказаў тады Ніне ніводнага разумнага слова. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
не́кага, некаму, некага, некім, не аб кім; займ.
1. адмоўны (ужываецца ў безас. сказах з інф. у ролі галоўнага слова). Няма нікога, каб... Некаму расказаць навіну. Некім перадаць падарунак. □ І некага ёй выпраўляці, І некага ёй сустракаці, Адно — галасіць засталося. Панчанка.
2. неазначальны ў Р (ад займ. «нехта»). Кагосьці. Тут некага не хапае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажада́нне, ‑я, н.
1. Выказанае словамі жаданне, часцей чаго‑н. добрага, адрасаванае каму‑н. Пажаданне поспеху. □ Для кожнага ў.. [італьянкі] было напагатове слова падзякі ці проста пажаданне ўсяго добрага ў жыцці і працы. Лынькоў.
2. Прапанова, патрабаванне. Выказаць свае пажаданні. □ Адзін за адным .. [наведвальнікі] заходзілі ў кабінет, выкладвалі свае просьбы, меркаванні, пажаданні. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)