агля́д, -у, М -дзе, м.
1. гл. агледзець.
2. Абследаванне якога-н. аб’екта для выяўлення або праверкі яго стану.
Медыцынскі а.
Тэхнічны а.
3. Афіцыйнае інспектаванне войск камандаваннем на парадзе.
4. Грамадская праверка, паказ чаго-н.
А. выстаўкі.
5. Кароткае паведамленне пра з’явы, падзеі, факты, звязаныя паміж сабою.
А. творчасці пісьменніка.
Міжнародны а.
|| прым. агля́дны, -ая, -ае.
А. артыкул.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адва́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -у, гл. адваліць (да 1 знач.).
2. -а. Прыстасаванне ў плузе для адразання і пераварочвання пласта зямлі.
3. -а. Перавернуты пласт зямлі.
4. -а. Насып з пустых парод, шлаку і пад. на горных распрацоўках (спец.).
|| прым. адва́льны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).
◊
Да адвалу (разм.) — наесціся да сыці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абмахну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
1. Махаючы чым-н., абдаць струменем паветра (звычайна для ахаладжэння).
2. Ачысціць, змахнуць што-н., махнуўшы чым-н., скінуць.
А. пыл з паліцы.
А. стол.
|| незак. абма́хваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. абмахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак. абма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ула́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станоўча вырашыцца, ажыццявіцца.
Справа ўладзілася.
2. Уладкавацца, асталявацца, стварыць неабходныя ўмовы для існавання; размясціцца, прыстроіцца.
У. на кватэры.
У. з харчаваннем.
3. Паступіць на работу, вучобу, службу і пад., заняць якое-н. месца, становішча (разм.).
У. на працу.
|| незак. ула́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. ула́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фарма́льны, -ая, -ае.
1. гл. форма.
2. Прасякнуты фармалізмам (у 1 знач.).
Ф. падыход да справы.
3. Заснаваны на прынцыпах фармалізму (у 2 знач.).
Ф. метад.
4. Зроблены афіцыйна, законна.
Ф. дазвол.
Фармальная прычына.
5. Такі, дзе захавана толькі знешняя форма, які існуе толькі па форме, для выгляду.
Ф. падыход.
Фармальнае права.
|| наз. фарма́льнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пара́, -ы́, мн. по́ры, пор і по́раў, ж.
1. Час, перыяд, тэрмін.
Летняя п.
Без пары (дачасна). Да гэтай пары (да гэтага часу). Да пары да часу (пакуль што). З той пары (з таго часу, моманту). Не ў пару (не ў час, недарэчы). У пару (у час, своечасова).
2. у знач. вык. Настаў час для чаго-н.
П. дадому.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парк², -а і -у, мн. -і, -аў, м.
1. -а. Перасоўны склад для забеспячэння арміі.
Артылерыйскі п.
Гарматны п.
2. -а. Месца стаянкі і рамонту транспартных сродкаў.
Аўтобусны п.
Тралейбус ідзе ў п.
3. -у. Сукупнасць транспартных сродкаў рухомы састаў, а таксама наогул сукупнасць машын, механізмаў і пад.
Аўтамабільны п.
П. сельскагаспадарчых машын.
Танкавы п.
|| прым. па́ркавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны і про́баваць, -бую, -буеш, -буе; -буй; -баваны; незак.
1. каго-што. Правяраць стан або якасць.
П. свае сілы.
2. што. Есці для пробы, на смак чаго-н.
П. страву.
3. з інф. Рабіць спробу чаго-н.
П. пісаць вершы.
|| зак. папрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны і папро́баваць, -бую, -буеш, -буе; -буй; -баваны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэзе́рв, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Запас, адкуль чэрпаюцца новыя сілы, рэсурсы.
Рэзервы вытворчасці.
Выкарыстаць усе рэзервы.
2. Воінскія фарміраванні, прызначаныя для стварэння новых ці ўмацавання дзеючых груповак.
Адвесці дывізію ў р.
3. Састаў ваеннаабавязаных, што прызываюцца ў армію па мабілізацыі.
○
Працоўныя рэзервы — пра моладзь, якая атрымлівае ў спецыяльных навучальных установах прафесіі кваліфікаваных рабочых.
|| прым. рэзерво́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сабе́², часц. (разм.).
Ужыв. пры дзеясловах або займенніках для абазначэння і падкрэслівання спакойнага, свабоднага, незалежнага дзеяння.
Еду с. і ні пра што не думаю.
Што яна с. думае?
◊
Нішто сабе (разм.) — не дрэнны.
Няхай (хай) сабе (разм.) — добра, хай будзе так.
Так сабе (разм.) —
1) нідобрае, ні дрэннае (пра каго-, што-н.);
2) проста так, несур’ёзна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)