Verbum

сасла́ць, сашлю́, сашле́ш, сашле́; сашлём, сашляце́, сашлю́ць; сашлі́; сасла́ны; зак., каго (што).

У якасці пакарання прымусова адправіць на пасяленне (у аддаленую мясцовасць).

С. у Сібір.

|| незак. ссыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ссы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

|| прым. ссы́лачны, -ая, -ае і ссы́льны, -ая, -ае.

сацыя́л-дэмакра́тыя, -і, ж.

Ідэйна-палітычная плынь у міжнародным рабочым руху, якая ўзнікла ў канцы 19 ст. і спачатку ставіла сваёй мэтай рэвалюцыйную барацьбу з капіталізмам, а затым перайшла да палітыкі рэформ, накіраваных на паступовае сацыяльна-эканамічнае ўдасканаленне грамадства.

|| прым. сацыя́л-дэмакраты́чны, -ая, -ае.

сві́та¹, -ы, ДМ сві́це, мн. -ы, світ, ж.

1. Асобы, якія суправаждаюць якую-н. важную, высокапастаўленую асобу.

С. караля.

2. перан. Асобы, якія пастаянна, увесь час ходзяць за кім-н. (разм.).

Цэлая с. ходзіць за сястрой (многа паклоннікаў, ухажораў).

|| прым. сві́цкі, -ая, -ае.

семяры́к, -мерыка́, мн. -мерыкі́, -мерыко́ў м.

1. Старая руская мера (ліку, вагі, аб’ёму і пад.) або прадмет, якія змяшчаюць у сабе сем якіх-н. адзінак, складаецца з сямі частак.

С. пшаніцы.

2. Сем коней у адной запрэжцы.

|| прым. семяры́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

скля́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. У маракоў: паўгадзінны прамежак часу.

Шэсць склянак (тры гадзіны). Удары склянак (удары, якія адзначаюць прамежак часу).

2. мн. У старадаўнім парусным флоце: суднавы пясочны гадзіннік, які вымярае час па паўгадзінах.

|| прым. скля́начны, -ая, -ае.

займе́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

У граматыцы: часціна мовы, якая ўключае словы, што не абазначаюць прадметаў, іх прымет, колькасці або парадку па падліку, а толькі паказваюць на іх.

Асабовыя займеннікі (я, ты, ён). Прыналежныя займеннікі (мой, твой, яго) і інш.

|| прым. займе́нны, -ая, -ае.

засто́й, -ю, м.

1. Спыненне, затрымка ў руху, функцыянаванні чаго-н.

З. крыві ў лёгкіх.

З. у правах.

Плацяжы знаходзяцца ў застоі.

2. Час пасіўнага, вялага стану грамадскага жыцця, думкі.

З. эканомікі.

З. у духоўным развіцці.

|| прым. засто́йны, -ая, -ае.

Застойная вада.

З. перыяд.

змяя́, -і́, мн. зме́і і (з ліч. 2, 3, 4) змяі́, змей, ж.

Паўзун з доўгім звілістым целам, без ног, звычайна з ядавітымі зубамі.

Ядавітая з.

Грымучая з.

|| памянш. зме́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, зме́ек, ж.

|| прым. змяі́ны, -ая, -ае.

З. яд.

абало́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Покрыва ў выглядзе шкарлупіны, скуркі (у пладах), верхні слой чаго-н., покрыўная тканка.

А. зерня.

А. арэха.

2. перан. Форма вонкавага выяўлення якога-н. унутранага зместу.

○

Радужная а. Слізістая а.

|| прым. абало́нкавы, -ая, -ае.

абра́ннік, -а, мн. -і, -аў, м. (высок.).

1. Той, хто абраны кім-н. для выканання якіх-н. абавязкаў.

Дэпутаты — абраннікі народа.

2. перан. Незвычайна здольны, асаблівы чалавек.

А. лёсу.

3. Любімы чалавек, каханак.

А. сэрца.

|| ж. абра́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. абра́нніцкі, -ая, -ае.