коўш, каўша́, мн. каўшы́, каўшо́ў, м.
1. Шырокая круглая пасудзіна з ручкай для чэрпання вадкасці.
Зачэрпнуць вады каўшом.
2. Вялікае металічнае прыстасаванне ў розных механізмах для зачэрпвання, высыпання, разлівання і пад.
Ліцейны к.
К. экскаватара.
|| прым. каўшо́вы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куліна́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спецыяліст па кулінарыі (у 1 знач.); вопытны, умелы повар.
2. Чалавек, які добра і смачна гатуе розныя стравы.
Добры к.
|| ж. куліна́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. куліна́рскі, -ая, -ае.
Кулінарская работа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ку́ля, -і, мн. -і, куль, ж.
Невялікі свінцовы або стальны прадаўгаваты снарад для стральбы з ручной агнястрэльнай зброі і кулямётаў.
Трасіруючая к.
Бранябойная к.
◊
Адліваць кулі (разм.) — ілгаць, хлусіць.
Вылецець куляй (разм.) — імкліва выбегчы адкуль-н.
|| прым. кулявы́, -а́я, -о́е.
Кулявое раненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
азо́н, -у, м.
Газ з рэзкім пахам, злучэнне трох атамаў кіслароду, ужыв. для ачышчэння паветра, вады, а таксама ў тэхніцы.
|| прым. азо́навы, -ая, -ае.
○
Азонавая дзірка (спец.) — анамальная з’ява — змяншэнне натуральнай для дадзенай шыраты і пары года колькасці азону ў азонавым слоі атмасферы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апане́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. (кніжн.). Той, хто апаніруе каму-н.
Афіцыйны а. на абароне дысертацыі.
2. Той, хто наогул выступае як праціўнік у спрэчцы.
|| ж. апане́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (разм.).
|| прым. апане́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.
1. Сабраць адказы на якія-н. пытанні.
А. усіх прысутных.
2. Праверыць веды вучняў, студэнтаў і інш., выклікаючы па чарзе.
|| незак. апы́тваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. апыта́нне, -я, н.; прым. апыта́льны, -ая, -ае.
А. ліст.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
артыле́рыя, -і, ж.
1. Агнястрэльнае ўзбраенне (гарматы, гаўбіцы, мінамёты і пад.).
Супрацьтанкавая а.
Цяжкая а.
2. Род войск з такім узбраеннем.
Служыць у артылерыі.
3. Навука, якая вывучае тэхніку агнястрэльнай зброі (гармат, гаўбіц і пад.) і яе прымяненне.
|| прым. артылеры́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аўтса́йдар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спартсмен або спартыўная каманда, што займаюць у спаборніцтве адно з апошніх месц і не маюць шанцаў на перамогу.
2. перан. Той, хто адстае ад іншых у якой-н. справе ці сферы дзейнасці.
|| прым. аўтса́йдарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бабёр, -бра́, мн. -бры́, -бро́ў, м.
1. Жывёліна атрада грызуноў, якая звычайна жыве ў лесе каля рэк і вадаёмаў.
2. Футра гэтай жывёліны, а таксама адзенне з такога футра.
Хадзіць у бабрах.
|| прым. бабро́вы, -ая, -ае.
Бабровая хатка.
Б. запаведнік.
Бабровая шапка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ба́йка¹, -і, ДМ ба́йцы, мн. -і, ба́ек, ж.
1. Кароткі літаратурны твор алегарычнага зместу з павучальнай канцоўкай.
Байкі Кандрата Крапівы.
2. перан., часцей мн. Пустыя размовы, выдумкі (разм.).
Ці варта слухаць розныя байкі.
|| прым. ба́ечны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Баечная мараль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)