та́таў, ‑ава.
Разм. Які мае адносіны да таты, які належыць тату. Татава шапка. □ Не вярнуўся да дому і татаў брат, дзядзька Пятрусь. Брыль. Татава хата ўсім багата. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тлятво́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікае тленне, смерць. Тлятворны яд. // Выкліканы тленнем, гніеннем. Тлятворны пах.
2. перан. Які шкодна ўплывае на каго‑, што‑н. Тлятворнае ўздзеянне буржуазнай ідэалогіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
украі́нскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Украіны, украінцаў, які належыць ім. Украінская мова. Украінскі звычай. // Уласцівы ўкраінцам; такі, як ва ўкраінцаў. Украінская вышыўка. Украінская кашуля. Украінскі боршч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фе́рмерскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фермера; належыць фермеру. Фермерскія плантацыі.
2. Які з’яўляецца фермай 1 (у 2 знач.); характарызуецца наяўнасцю, пераважаннем ферм. Фермерскі тып гаспадаркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаўро́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шаўро, які з’яўляецца шаўро. Шаўровыя шкуры. // Зроблены з шаўро. У шаўровых чаравіках, У адзенні шлюбным Пад руку вядзе нявесту малады. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шварто́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да швартова, прызначаны для швартавання. Швартовыя канцы. Швартовая каманда. Швартовая лябёдка.
2. Які робіцца, выконваецца на судне, замацаваным швартовамі. Швартовыя выпрабаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкіпіна́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шкіпінару. Шкіпінарны пах. // Прыгатаваны са шкіпінару, які змяшчае шкіпінар. Шкіпінарная фарба. Шкіпінарная масціка для падлогі. // Звязаны з вытворчасцю шкіпінару. Шкіпінарны завод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зялёны, -ая, -ае.
1. Колеру травы, лісця.
Зялёная тканіна.
Зялёная фарба.
2. Пра колер твару: бледны, з зямлістым адценнем (разм.).
З. твар.
3. Які мае адносіны да расліннасці, які складаецца, зроблены з зелені (у 2 і 3 знач.).
Зялёныя насаджэнні.
З. корм.
4. Недаспелы, няспелы.
Зялёныя яблыкі.
Журавіны яшчэ зялёныя.
5. перан. Нявопытны з прычыны маладосці.
З. падлетак.
Молада-зелена (пра нясталую, нявопытную моладзь).
◊
Зялёная вуліца — ужыв. як сведчанне таго, што шлях для транспарту свабодны, святлафоры адкрыты; таксама перан.: пра бесперашкоднае праходжанне чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гато́вы, -ая, -ае; гато́ў, гато́ва.
1. да чаго і з інф. Які зрабіў усе неабходныя прыгатаванні.
Г. да ад’езду.
2. на што або з інф. Які схільны зрабіць што-н., з якім можа што-н. адбыцца.
Г. памагаць садзіць бульбу.
Бульба гатова зацвісці.
3. Канчаткова зроблены, годны для ўжывання, выкарыстання.
Абед г.
Гатовыя дэталі.
На ўсім гатовым (наз.).
4. толькі кар. ф., у знач. вык. Выражае канчатковы вынік якога-н. дзеяння або стану і ўжыв. ў знач.:
а) памёр, сканаў;
б) зусім п’яны (разм.).
Ужо гатоў!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спадаро́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які знаходзіцца ў дарозе разам з кім-н.
Мой с. — вясёлы чалавек.
2. перан. Тое, што спадарожнічае чаму-н., з’яўляецца разам з чым-н.
Сырое надвор’е — с. прастудных захворванняў.
3. Нябеснае цела, якое рухаецца вакол планеты, зоркі.
С.
Зямлі — Месяц.
4. Касмічны апарат, які запускаецца ў касмічную прастору з дапамогай ракетных установак.
Запусціць с.
|| ж. спадаро́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).
|| прым. спадаро́жнікавы, -ая, -ае (да 4 знач.; спец.) і спадаро́жніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)