шча́сна,
Разм.
1. Прысл. да шчасны.
2. у знач. вык., каму. Пра адчуванне радасці, шчасця. А Алёнцы, як нікому, Гэтай новаю вясною Было шчасна. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пара́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
1. Нанесці каму‑н. рану, раніць каго‑, што‑н. Параніць руку. □ Партызаны стралялі так, каб не параніць Міколку і дзеда. Лынькоў. [Федзя:] — Дапытваліся, хто параніў таго лася... Ваданосаў. / у безас. ужыв. Сяргея Мажэйку параніла недалёка ад Берліна. Шахавец.
2. перан. Прычыніць каму‑н. душэўны боль, пакуты. Няхай Альбіна многа болю прынесла ёй, няхай параніла яе маладое сэрца, усё роўна Галя не таіла на яе ніякай злосці. Сабаленка. Хай на тварах не абсохнуць слёзы, Што душу паранілі ў дарозе. Броўка.
3. Зраніць усіх, многіх; нанесці раны каму‑н. у многіх месцах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напо́перак, прысл. і прыназ. (разм.).
1. прысл. Па шырыні чаго-н., ушырыню; упоперак.
Разрэзаць батон н.
2. прысл. Наперакор, не згаджаючыся з кім-н.
Гаварыць н.
3. прыназ з Д. Насуперак каму-, чаму-н.
Н. волі бацькі.
Н. жаданням.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пакло́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто з захапленнем пакланяецца каму-, чаму-н.; прыхільнік.
П. мастацтва.
П. чыйго-н. таленту.
2. Закаханы ў каго-н. чалавек.
У яе было многа паклоннікаў.
|| ж. пакло́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
памі́лаваць, -лую, -луеш, -луе; -луй; -лаваны; зак., каго (што).
1. Дараваць каму-н. віну, пашкадаваць.
Не памілуе вас за гэта бацька.
2. Адмяніць або змякчыць пакаранне асуджанаму.
П. асуджанага.
|| наз. памі́лаванне, -я, н. (да 2 знач.).
Просьба аб памілаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папрака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго, чым.
Выказваць каму-н. дакор, нездавальненне чым-н., абвінавачваць у чым-н., асуджаць за што-н.
П. куском хлеба.
П. каго-н. у баязлівасці.
|| аднакр. папракну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паце́рці, патру́, патрэ́ш, патрэ́; патро́м, патраце́, патру́ць; пацёр, -це́рла; патры́; пацёрты; зак., што.
1. Падушыць, памяць.
П. ягады.
2. безас. Прыціснуўшы, нанесці пашкоджанні каму-н.
Яму пацерла бакі.
3. Правесці некаторы час, націраючы, расціраючы што-н.
П. скроні спіртам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ільго́та і (пасля галосных) льго́та, -ы, ДМ -го́це, мн. -ы, -го́т, ж.
Палёгка ў выкананні якіх-н. абавязкаў, прадастаўленне каму-н. якіх-н. пераваг.
Ільготы ўдзельнікам вайны.
Ільготы па інваліднасці.
|| прым. ільго́тны і (пасля галосных) льго́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тлума́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак.
1. што. Раскрываць сэнс, сутнасць чаго-н.
Т. пастанову.
Т. слова.
2. што каму і без дап. Асвятляць якое-н. пытанне, даваць зразумець сэнс чаго-н.
Т. рашэнне задачы.
|| наз. тлумачэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адсяка́ць
1. отруба́ть, отсека́ть;
2. перен. (отделять, лишив связи, общения) отсека́ть;
3. (каму) перен. отреза́ть; отбрива́ть (кого);
1-3 см. адсячы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)