драко́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Казачнае страшыдла ў выглядзе крылатага змея, які дыхае агнём, пажырае людзей і жывёлу.
2. Вялікая яшчарка сямейства агамавых, што жыве ў некаторых трапічных краінах на дрэвах.
|| прым. драко́навы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шабло́н, -а і -у, м.
1. -а, мн. -ы, -аў. Узор, па якім штампуюцца аднолькавыя вырабы.
2. -у, перан. Агульнавядомы, збіты ўзор, штамп, які слепа пераймаюць.
Пазбягаць шаблону ў рабоце.
|| прым. шабло́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шпінгале́т, -а, М -ле́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Засаўка для запірання створак акон, дзвярэй.
2. Пра дзіця, падлетка, які мае малы рост (разм.).
Ш., а лезе ў дарослую кампанію.
|| прым. шпінгале́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
легенда́рны, -ая, -ае.
1. Які з’яўляецца легендай¹, мае адносіны да легенды; вядомы толькі па легендах; казачны.
Легендарная аповесць.
2. перан. Незвычайны, небывалы, авеяны славай (высок.).
Л. герой.
3. перан. Выдуманы, непраўдападобны.
Легендарныя чуткі.
|| наз. легенда́рнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мары́йцы, -аў, адз. -ры́ец, -ры́йца, м.
Народ угра-фінскай моўнай групы, які складае асноўнае насельніцтва Рэспублікі Марый Эл, што ўваходзіць у склад Расійскай Федэрацыі.
|| ж. мары́йка, -і, ДМ -ры́йцы, мн. -і, -ры́ек.
|| прым. мары́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
схала́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).
1. Паслядоўнік схаластыкі (у 1 знач.).
2. Чалавек, які разважае схаластычна, займаецца схаластыкай (у 2 знач.).
|| ж. схала́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уда́рны¹, -ая, -ае.
1. Звязаны з нанясеннем або атрыманнем удару (у 1 знач.).
У. музычны інструмент (у якім гук атрымліваецца ў выніку ўдару). У. механізм.
Ударная хваля.
2. Які наносіць рашаючы ўдар (у 3 знач.).
У. полк.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Бо́мкаць ’звінець, бразгаць’. Рус. бо́мкаць ’званіць’, укр. бо́мкати. Дзеяслоў, які ўтварыўся на базе выклічніка гукапераймальнага характару бом! (ад такіх выклічнікаў звычайна дзеясловы ўтвараюцца суфіксам ‑к‑). Адсюль вытворнае бо́мка і далей бо́ма ’званочак’ (гл.). Пераносна бо́мкаць ’мармытаць’ (Сцяц., Шат.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бра́нтка ’брамка ў стрэльбе’, ’штыфтык, на які надзяецца пістон’ (БРС). Сюды ж і бра́мка (гл.) ’тс’. Запазычанне з польск. brandka, brantka ’тс’ (< ням. Brandröhre або Brandruthe, Варш. сл. 1, 200). Укр. бра́нтка ’тс’ < польск. < ням., Шалудзька, Нім, 22.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валёк 1 ’брусок з крукам, за які зачэпліваюць пастромкі’ (Янк. III); ’абрубак бервяна’ (Грыг.); ’ворчык’ (Юрч.). Да вал 3.
Валёк 2 ’пранік’ (КЭС), валкі ’качалкі для бялізны’ (Шатал.), валак, валко ’валок для качання бялізны’ (КЭС). Да вал 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)