цэсарэ́віч, ‑а, м.
У Расіі — афіцыяльны тытул наследніка прастола. // Асоба, якая мела гэты тытул. «З сялян павінна быць сыскана, — загадваў цэсарэвіч Канстанцін, — а ўсю строгасць закона ўскласці на Валадковіча». «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэпута́т, -а, М -та́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Выбарны прадстаўнік, член выбарнай дзяржаўнай установы.
Гарадскі Савет дэпутатаў.
Д.
Нацыянальнага сходу.
2. Выбарная асоба, упаўнаважаная выконваць якія-н. даручэнні.
|| ж. дэпута́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. дэпута́цкі, -ая, -ае.
Д. мандат.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капіта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Афіцэрскае званне або чын, а таксама асоба, якая мае гэта званне.
К. медыцынскай службы.
К.-лейтэнант.
К. 3-га рангу.
2. Камандзір судна.
К. карабля.
3. Кіраўнік спартыўнай каманды.
К. валейбольнай каманды.
|| прым. капіта́нскі, -ая, -ае.
К. мосцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асістэ́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Памочнік прафесара, урача, рэжысёра і пад.
А. хірурга.
2. Малодшая выкладчыцкая пасада ў вышэйшых навучальных установах, а таксама асоба, якая займае гэту пасаду.
|| ж. асістэ́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. асістэ́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мешчані́н, -а, мн. мяшча́не і (зліч. 2, 3, 4) мешчані́ны, мяшча́н, м.
1. У царскай Расіі: асоба, якая належала да гарадскога рамесна-гандлёвага саслоўя.
2. перан. Чалавек з дробнаўласніцкімі інтарэсамі, вузкім кругаглядам.
|| ж. мяшча́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. мяшча́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаўрэа́т, -а, М -рэа́це, мн. -ы, -аў, м.
Званне, якое прысуджаецца за выдатныя заслугі ў галіне навукі, мастацтва і пад., а таксама асоба, якая мае такое званне.
Л. конкурсу піяністаў.
|| ж. лаўрэа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. лаўрэа́цкі, -ая, -ае.
Л. медаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спо́нсар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Асоба, арганізацыя, фірма, якія ўдзельнічаюць у фінансаванні якога-н. мерапрыемства (звычайна з мэтай рэкламы), а таксама могуць з’яўляцца паручальнікам або арганізатарам чаго-н.; фундатар.
Знайсці спонсараў для маладой футбольнай каманды было складана.
|| прым. спо́нсарскі, -ая, -ае.
Спонсарская дапамога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Міцыя́ (іран.) ’імасць, важная асоба’ (карэліц., Марц.). Утворана пры дапамозе экспрэсіўнага суфікса ‑ц‑ыя (напр., драг. страмо́цыя ’сорам’) ад моц ’сіла, важнасць, магутнасць’, якое з польск. moc ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наме́снік, ‑а, м.
1. Асоба, якая замяшчае каго‑н. Знайсці сабе намесніка. □ Дзед яшчэ з усходам сонца паехаў у раённы пасёлак па новыя вуллі. А.. [Міхалку] пакінуў сваім намеснікам. Якімовіч.
2. Афіцыйная назва асобы, якая замяшчае кіраўніка. Намеснік дырэктара завода. Намеснік міністра. Намеснік па палітычнай частцы. □ Старшыню і намесніка чакала ў канцылярыі некалькі калгаснікаў. Шахавец.
3. У 14–17 стст. на Беларусі, Украіне і ў Літве — службовая асоба мясцовага кіравання.
4. Пры Кацярыне II — вайсковы начальнік намесніцтва (губерні або некалькіх губерняў).
5. У царскай Расіі 19 і 20 стст. — правіцель ускраінных абласцей краіны, які меў права вярхоўнай улады і кіраваў ад імя цара. Намеснік цара. Каўказскі намеснік.
6. Памочнік настаяцеля манастыра або давераная асоба мітрапаліта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мужчы́на, ‑ы, м.
1. Асоба, процілеглая жанчыне па полу. Пара людзей — мужчына і жанчына — неўзабаве адсталі і павярнулі назад. Чорны. У сям’і павага ў нас мужчынам! Дзед тапіў дзянікінцаў у Доне, Бацька ўзводзіў горад на Амуры, Брат старэйшы штурмаваў Берлін. Гілевіч. // Асоба гэтага полу, якая вызначаецца мужнасцю. [Таццяна:] — Будзьце мужчынам. Не да твару камандзіру гаварыць такое. Пальчэўскі.
2. Дарослы чалавек мужчынскага полу ў адрозненне ад юнака, хлопчыка. Па хатах збіралася моладзь, мужчыны. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)