тума́ніцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -іцца; незак.
1. Засцілацца, ахутвацца туманам.
Удалечыні туманіцца лес.
2. перан. Пра вочы, погляд, памяць і пад.: пазбаўляцца здольнасці добра бачыць, разумець (разм.).
Галава туманіцца.
|| зак. затума́ніцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -іцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
натрэнірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
Навучыць чаму‑н. шляхам трэніроўкі; зрабіць умелым, спрытным у чым‑н. Натрэніраваць футбалістаў. Натрэніраваць памяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куры́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да курыцы, належыць ёй. Курыныя косці. Курынае пер’е. // Прыгатаваны з курынага мяса, з курыным мясам. Курыны булён. Курыныя катлеты.
2. у знач. наз. куры́ныя, ‑ых. Атрад птушак, да якога адносяцца куры, індыкі, курапаткі, цецерукі і інш.
•••
Курыная памяць гл. памяць.
Курыная слепата гл. слепата.
Хатка на курыных ножках (лапках) гл. хатка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мато́рны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да матора; прызначаны для матораў. Маторны цэх.
2. Які прыводзіцца ў рух маторам; забяспечаны маторам. Маторная піла. □ Аднойчы Несцяровіч .. гнаў маторную лодку, стараючыся хутчэй даплыць да вядомага яму месца. Чорны.
мато́рны 2, ‑ая, ‑ае.
Спец. Рухальны (пра псіхафізіялагічныя працэсы). Маторная актыўнасць дзяцей. Маторныя нервовыя цэнтры.
•••
Маторная памяць гл. памяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чха́цца, ‑аецца; безас. незак.
Пра наяўнасць неадольнага жадання чхаць. Прыйшло Іллюку на памяць, што як чхаецца, дык і слёзы на вачах знаходзяцца. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́мятны, -ая, -ае.
1. Які захаваўся ў памяці; незабыўны.
Памятная падзея.
2. Які служыць для заметак, даведак, для захавання чаго-н. у памяці.
Памятная кніжка.
3. Які служыць для напаміну пра каго-, што-н., які зроблены як памяць пра што-н.
П. падарунак.
П. медаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отшиби́ть сов., разг., прям., перен. адбі́ць;
у меня́ отши́бло па́мять безл. у мяне́ адбі́ла па́мяць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дружалю́бнасць, ‑і, ж.
Прыязнасць, добразычлівасць. Прыйшлі .. [Аляксандру Іванавічу] на памяць дакорлівыя позіркі ды нават і заўвагі сяброў. Потым слёзы Ніны, яе такая харошая, жаночая, цярплівая дружалюбнасць. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыга́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Разм. Успамін; згадка. Тады памяць.. выхапіла постаць таго, хто абудзіў усе гэтыя пачуцці і прыгадкі. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скуёўдзіць ‘моцна памяць’ (чавус., Нар. сл.), скуёўдзіцца ‘сагнуцца, скорчыцца’ (Растарг.), ‘збянтэжыцца, разгубіцца’ (Сцяшк. Сл.). Гл. куёўдзіцца, этымалагічна непразрыстае. З іншай суфіксацыяй параўн. скуёўчыць (бярэз., вусн. паведамленне С. Запрудскага).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)