пазапі́сваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. што. Запісаць, занесці на паперу ўсё, многае.
П. свае думкі.
2. што. Запісаць, нанесці на плёнку, пласцінку ўсё, многае.
П. песні на плёнку.
3. каго-што. Унесці ў спіс, рэестр і пад. ўсіх, многіх ці ўсё, многае; уключыць у лік каго-н. усіх, многіх.
П. у сведкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укле́іць, -е́ю, -е́іш, -е́іць; -е́ены; зак.
1. што ў што. Уставіць, замацаваўшы клеем.
У. карту ў кнігу.
2. што чым. Заклеіць скрозь што-н.
У. сцяну плакатамі.
3. перан., чым і без дап. Нанесці ўдар, адлупцаваць (разм.).
У. пугай.
|| незак. укле́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. укле́йванне, -я, н. і укле́йка, -і, ДМ -йцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панано́сіць, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць; зак., чаго.
1. Прынесці за некалькі прыёмаў многа чаго‑н. [Ася:] — Мне ўжо і так маластоўскія дзяўчаты ўсяго пананосілі. — Бяры, бяры і папраўляйся, — весела кажам мы. Асіпенка.
2. Сваім рухам нанесці многа чаго‑н., утварыць што‑н. З акна былі відаць кучы камення на ўзлеску, ля поля, на іх ужо вецер пананосіў пылу. Чорны. / у безас. ужыв. Цяжка прайсці вуліцай у Грынях ля Раінінай хаты, куды пананосіла зімою з Выганчыку горы снегу. Пташнікаў.
3. і што. Нанесці на паперу, карту, схему ўсё, многае. Пананосіць населеныя пункты на карту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзьму́ць, -дзьму́, -дзьме́ш, -дзьме́; -дзьмём, -дзьмяце́, -дзьму́ць; -дзьмі́; -дзьму́ты; зак.
1. што. Напоўніць паветрам або газам, зрабіць пругкім; нацягнуць што-н. ветрам.
Н. ветразь.
Н. мяч.
2. чаго, безас. Нанесці ветрам.
Н. снегу.
3. безас. Ад ветру, скразняку і пад. прастудзіцца, захварэць.
Надзьмула ў вуха.
◊
Надзьмуць губы (разм., неадабр.) — пакрыўдзіцца.
|| незак. надзіма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. надзіма́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заляпі́ць, -ляплю́, -ле́піш, -ле́піць; -ле́плены; зак.
1. гл. ляпіць.
2. што чым. Замазаць, закрыць, заладзіць чым-н. ліпкім, мяккім.
З. дзірку глінай.
З. разбітую шыбу паперай.
3. што чым. Наклейваючы, пакрыць чым-н. паверхню (разм.).
Усю сцяну заляпілі афішамі.
4. каму і што каму. Нанесці ўдар (разм.).
З. аплявуху нахабніку.
З. у вуха.
|| незак. зале́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разадра́ць, -здзяру́, -здзярэ́ш, -здзярэ́; -здзяро́м, -здзераце́, -здзяру́ць; -здзяры́; -задра́ны; зак. (разм.).
1. каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі; парушыць што-н. цэлае, зрабіць драным.
Р. паперу на дробныя кавалкі.
Р. плашч.
2. каго. Пазбавіць жыцця (пра драпежных жывёл, птушак).
Воўк разадраў авечку.
3. што. Нанесці рану, драпіну.
Р. нагу аб дрот.
|| незак. раздзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перагрэ́цца, ‑грэюся, ‑грэешся, ‑грэецца; зак.
1. Пагрэцца вельмі моцна, больш, чым трэба. [Шафёр:] — Зірніце, аж у двух месцах радыятар прабіты. Вада ўся выцекла, і матор перагрэўся. Сабаленка.
2. Знаходзячыся доўга пад сонечнымі праменямі, у лазні і інш., нанесці шкоду свайму здароўю. Перагрэцца на сонцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спусто́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.
1. што. Зруйнаваць, нанесці матэрыяльныя страты.
Вайна спустошыла гарады і вёскі.
2. перан., каго-што. Пазбавіць маральных сіл, зрабіць няздольным да актыўнага жыцця.
Амаральныя паводзіны спустошылі жыццё гэтага чалавека.
3. што. Пра глебу: зрабіць неўрадлівай.
Безгаспадарчыя адносіны спустошылі глебу.
|| незак. спусташа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і спусто́шваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. спусташэ́нне, -я, н. і спусто́шванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пара́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
1. Нанесці каму‑н. рану, раніць каго‑, што‑н. Параніць руку. □ Партызаны стралялі так, каб не параніць Міколку і дзеда. Лынькоў. [Федзя:] — Дапытваліся, хто параніў таго лася... Ваданосаў. / у безас. ужыв. Сяргея Мажэйку параніла недалёка ад Берліна. Шахавец.
2. перан. Прычыніць каму‑н. душэўны боль, пакуты. Няхай Альбіна многа болю прынесла ёй, няхай параніла яе маладое сэрца, усё роўна Галя не таіла на яе ніякай злосці. Сабаленка. Хай на тварах не абсохнуць слёзы, Што душу паранілі ў дарозе. Броўка.
3. Зраніць усіх, многіх; нанесці раны каму‑н. у многіх месцах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расчарці́ць, ‑чарчу, ‑чарціш, ‑чэрціць; зак., што.
Нанесці на што‑н. штрыхі, лініі ў патрэбных кірунках. Расчарціць дошку. Расчарціць паперу. □ Выняў з партфеля макетны ліст, каб расчарціць усё на ім і пэўна ўжо ведаць, якія фота рабіць Шаевічу, а мне якіх памераў пісаць выступленні. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)