Verbum

макулату́ра, ‑ы, ж., зб.

1. Друкарскі брак — невыразна надрукаваныя, запэцканыя лісты. // Непрыгодная папера, кнігі, прызначаныя для перапрацоўкі на папяровых фабрыках.

2. перан. Бяздарныя, не маючыя ніякай вартасці літаратурныя творы.

[Ням. Makulatur ад лац. maculare — пэцкаць.]

по́дплетка, ‑ткі, ДМ ‑тцы; ж. Р мн. ‑так;

Абл. Шыла для падплятання лапцей. Прыпякло — стары расшпіліў на сабе чорную картовую сарочку і зноў стаў калупаць подплеткай лапаць... Капыловіч.

прапускны́, ‑ая, ‑ое.

Які прызначаецца, служыць для пропуску (у 1 знач.). Прапускны пункт. □ Хвядос спакваля ішоў да саней ад прапускной будкі. М. Ткачоў. // Звязаны з прапусканнем. Прапускная здольнасць сталовай.

папра́ўчы, ‑ая, ‑ае.

Які выкарыстоўваецца, служыць для перавыхавання каго‑н. Папраўчыя меры. □ — Байсака судзіў Ваенны трыбунал, які пазбавіў яго годнасці маёра і перавёў у радавыя байцы папраўчага батальёна. Лынькоў.

паро́ль, ‑я, м.

Сакрэтнае ўмоўнае слова або фраза для апазнавання сваіх людзей на вайсковай службе або ў канспіратыўных арганізацыях. Пароль і адрас Сашу дала сваячка — падпольшчыца Ядзя Дубіцкая. Новікаў.

[Ад фр. parole — слова.]

партамане́т, ‑а, М ‑неце, м.

Невялікі кашалёк для грошай. Доўга ў руках круціў.. [рубель] доктар, нават да акна паднёс, паглядзеў на святло, толькі тады паклаў у скураны партаманет. П. Ткачоў.

[Фр. porte-monnaie.]

пастаўні́к, ‑а, м.

Загарадка для жывёлы ў полі. На пастаўнік Пагоніць статкі красавік, Тады змятае неба Апошні снег — Паскрэбак. Лужанін. Ад маладой травы на пастаўніках нясло мядовым водарам. Гартны.

пасья́нс, ‑а, м.

Расклад карт па пэўных правілах для забавы ці варажбы. Ператасаваўшы калоду карт, Адзелаіда Сяргееўна .. пачала раскладваць пасьянс. Асіпенка. // Раскладванне карт такім чынам. Бавіць час за пасьянсам.

[Ад фр. patience — цярпенне.]

нязру́чна,

1. Прысл. да нязручны.

2. безас. у знач. вык., каму, з інф. Без дастатковай зручнасці для чаго‑н.; дрэнна. Марыльцы было нязручна сыходзіць [з трамвая]: абедзве рукі яе занятыя. Брыль.

о́піум, ‑у, м.

1. Тое, што і опій.

2. перан. Тое, што прытупляе розум, адурманьвае, перашкаджае правільнаму ўспрыманню рэчаіснасці. Рэлігія, як правільна вучаць бальшавікі, ёсць опіум для народа. Мележ.

[Лац. opium, з грэч. ópion — макавы сок.]