Налы́гач ’вяроўка для налыгвання валоў’ (мазыр., З нар. сл.), ’повад’ (нараўл., Мат. Гом.), ’рамень для папарнага звязвання валоў пры аранні’ (докш., Сл. ПЗБ), укр. нали́гач ’вяроўка, якой прывязваюць за рогі рагатую жывёлу’. Утворана ад налыга́ць ’навязаць’, гл. лыга́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Траншэ́я ’выкапаны глыбокі роў для абароны’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рус. транше́я ’тс’ з франц. tranchée ’роў, траншэя для закладкі фундамента, катлаван’, ’траншэя’ < trancher ’рэзаць, адсякаць’ (Фасмер, 4, 94; Чарных, 2, 258; Даза, 759; ЕСУМ, 5, 621).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэк ‘збудаванне для вела- і мотаспорту’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), першая фіксацыя ў 1902 г.: трэк … на лісапедах ганяюцца адзін за другім (К. Каганец). Запазычана з англ. track ‘тс’, ‘след, дарога’, відаць, праз рус. трек ‘збудаванне для веласпорту’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ваго́нчык, ‑а, м.
1. Памянш. да вагон.
2. Памяшканне на колах для жыцця ў палявых умовах. Першым сустрэў.. [Георгія і Хасана] ля вагончыка на палявым стане Гошкаў брат Мікола. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зубро́ўка, ‑і, ДМ ‑броўцы, ж.
1. Шматгадовая травяністая расліна сямейства злакаў (змяшчае кумарын і скарыстоўваецца для араматызацыі напіткаў, прыгатавання настоек).
2. Гарэлка, настоеная на такой траве.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
како́ра, ‑ы, ж.
Спец. Ніжняя частка камля хвойнага дрэва разам з перпендыкулярным да яго вялікім коранем, якая выкарыстоўваецца для будаўніцтва барак. // Наогул вывернутае з коранем дрэва; карчага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каменярэ́зны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для вырэзвання будаўнічых блокаў з прыроднага каменю. Каменярэзная машына.
2. Звязаны з апрацоўкай каляровых і каштоўных камянёў рэзаннем. Каменярэзная фабрыка. Каменярэзная справа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кансі́ліум, ‑у, м.
Нарада некалькіх урачоў для абмеркавання стану хворага, удакладнення дыягназу і спосабаў лячэння. Склікаць кансіліум. Правесці кансіліум. □ Кансіліум выявіў у Давіда адкрыты працэс сухотаў. Машара.
[Лац. consilium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засту́пніцтва, ‑а, н.
Дзеянні заступніка, заступнікаў; абарона. Думка пра тое, каб дабіцца заступніцтва начальства, вярэдзіла душу [Глушака]. Мележ. Заступніцтва за Лізу так проста для Яшы не абышлося. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захо́дніцтва, ‑а, н.
Грамадская плынь у Расіі ў 30–50‑я гады 19 ст., прадстаўнік якой, у адрозненне ад славянафілаў, адстойвалі для Расіі заходнееўрапейскі, капіталістычны шлях развіцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)