Вяртля́г ’вал (сена)’ (гом., Мат. Гом.). Вузкарэгіянальнае ўтварэнне ад вярцець (гл.). Суф. ‑ʼаг, магчыма, з прасл. ‑agъ (як krčagъ; гл. ЭИРЯ, 2, 39; Слаўскі, SP, 1, 65).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вішэ́ць ’вянуць’ (Мат. Гом.). Да віш 1 (гл.). Магчыма, сюды ж і вішэ́ць ’расці ў бульбянік, а не ў клубні’ (Інстр. I), але апошняе не зусім ясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гла́гаўка ’прорва, бездань’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, гукапераймальнае па паходжанню (ад слоў тыпу *глаг!, *глагаць, якія перадаюць бульканне вады; параўн. з падобнымі гукамі: глак‑та́ць, гло́к‑аць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дабрабы́т ’дабрабыт’ (БРС). Укр. добро́бут, польск. dobrobyt ’тс’. Магчыма, у бел. мове (таксама ўкр.) запазычанне з польск. мовы. Лексема гэта тэрытарыяльна абмежаваная і магчымасць запазычання вельмі верагодная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жні́ўнік ’ліпеньскі баравік’ (мазыр., Жыв. сл., 210). Назва дадзена паводле часу з’яўлення (падчас жніва), магчыма, шляхам кампрэсіі (жніўны — баравік) з суфіксам ‑ік або непасрэдна з суфіксам ‑нік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карні́сты ’пераборлівы’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, запазычанне з літ. мовы. Параўн. літ. karnüs ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 420). Беларускае слова атрымала прадуктыўны суфікс назваў асоб⇉іст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ке́пек ’сіняк звычайны, Echium Vulgare L.’ (Кіс.). Магчыма, балтыйскага паходжання. Параўн. сінонім печаніца і літ. kepti ’пячы’. Словам-крыніцай было б *kepekas, а бел. печаніца яго калькай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́рхаць 1 ’хваравіта пакашліваць, перхаць’ (ТСБМ). Гукапераймальнае.
Ке́рхаць 2 ’пра малое дзіця, якое плача, голас падае, есці хоча’ (КЭС, лаг.). Магчыма, кантамінацыя кіркаць (гл.) і перхаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Куто́х ’фіранка’ (Мат. Гом.). Да кутаць©. З пункту погляду семантыкі параўн. укр. кутець, рус. кут, кутец, польск. kut‑ піа, kutnica ’сець’. Словаўтварэнне незразумелае. Магчыма кутох < куток.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кісаліха ’вясёлка’ (ДАБМ). Магчыма, да кіснуць (гл.). Параўн. серб.-харв. киша ’дождж’. Словаўтварэнне пры дапамозе суфіксаў -аль, ‑іха: ‑кісаць > *кісальЖісаяіха (Сцяцко, Афікс. наз., 25–26, 187–188).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)