до́брый в разн. знач. до́бры;

до́брые глаза́ до́брыя во́чы;

до́брое де́ло до́брая спра́ва;

до́брые изве́стия до́брыя ве́сткі;

до́брый знако́мый до́бры знаёмы;

лю́ди до́брые уст., нар.-поэт. лю́дзі до́брыя;

оста́вить о себе́ до́брую па́мять разг. пакі́нуць аб сабе́ до́брую па́мяць;

до́брое у́тро до́брай ра́ніцы;

до́брый день до́бры дзень;

до́брой но́чи дабра́нач, до́брай но́чы;

бюро́ до́брых услу́г бюро́ до́брых паслу́г;

лю́ди до́брой во́ли лю́дзі до́брай во́лі;

будь добр будзь ла́ска́вы, зрабі́ ла́ску;

бу́дьте добры́ бу́дзьце ла́ска́вы, зрабі́це ла́ску;

чего́ до́брого чаго́ до́брага;

до́брый ге́ний до́бры ге́ній;

в до́брый час у до́бры час.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́ртияII ж.

1. (группа) па́ртыя, -тыі ж.;

геологи́ческая изыска́тельская па́ртия геалагі́чная вышукна́я па́ртыя;

2. (количество чего-л.) па́ртыя, -тыі ж.;

полу́чена но́вая па́ртия това́ра атры́мана но́вая па́ртыя тава́ру;

3. муз. па́ртыя, -тыі ж.;

4. (в игре) па́ртыя, -тыі ж.;

сыгра́ть па́ртию в ша́хматы згуля́ць па́ртыю ў ша́хматы;

5. (о женитьбе, замужестве) уст. жані́цьба, -бы ж.; заму́жжа, -жжа ср.;

уда́чная па́ртия уда́лае заму́жжа;

сде́лать (соста́вить) вы́годную (хоро́шую) па́ртию вы́гадна ажані́цца (вы́йсці за́муж);

соста́вить па́ртию (в ка́рты, ша́шки и пр.) а) падабра́ць па́ртыю гульцо́ў; б) згуля́ць па́ртыю (у ка́рты, ша́шкі і інш.).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

употребле́ние ср.

1. (действие) скарыста́нне, -ння ср., выкарыста́нне, -ння ср.; неоконч. карыста́нне, -ння ср., скарысто́ўванне, -ння ср., выкарысто́ўванне, -ння ср.; ужыва́нне, -ння ср.; тра́чанне, -ння ср.;

спо́соб употребле́ния спо́саб ужыва́ння (карыста́ння);

лека́рство для вну́треннего употребления ляка́рства для ўну́транага ўжыва́ння;

непра́вильное употребле́ние няпра́вільнае выкарыста́нне (ужыва́нне);

2. (состояние) ужы́так, -тку м., ужыва́нне, -ння ср.;

в большо́м употребле́нии у шыро́кім ужы́тку (шыро́ка ўжыва́ецца);

вводи́ть (входи́ть) в употребле́ние уво́дзіць (увахо́дзіць) ва ўжы́так;

выходи́ть из употребле́ния выхо́дзіць з ужы́тку (з ужыва́ння);

сде́лать хоро́шее употребле́ние из чего́-л. до́бра вы́карыстаць што-не́будзь;

вы́шедший из употребле́ния неўжыва́льны, які́ пераста́ў ужыва́цца (выкарысто́ўвацца);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крок (род. кро́ку) м., в разн. знач. шаг;

ад стала́ да дзвярэ́й шэсць кро́каў — от стола́ до двере́й шесть шаго́в;

ме́рныя кро́кі — разме́ренные (ме́рные) шаги́;

дро́бныя кро́кі — ме́лкие шаги́;

бе́глы к. — бе́глый шаг;

прыба́віць кро́ку — приба́вить ша́гу;

шпа́ркім кро́кам — ско́рым (бы́стрым) ша́гом;

гіга́нцкія кро́кіспорт. гига́нтские шаги́;

пе́ршыя кро́кі — пе́рвые шаги́;

адбіва́ць к. — отбива́ть шаг;

адзін к. — (да чаго) оди́н шаг (до чего);

гусі́ны к. — гуси́ный шаг;

няпра́вільны к. — ло́жный шаг;

што ні к. — что ни шаг;

дыпламаты́чныя кро́кі — дипломати́ческие шаги́;

сямімі́льнымі кро́камі — семими́льными шага́ми;

к. у к. — шаг в шаг;

ні на к. — ни на шаг;

чарапа́шым кро́кам — черепа́шьим ша́гом;

ні кро́ку дале́й — ни ша́гу да́льше;

ні кро́ку наза́д — ни ша́гу наза́д;

к. за кро́кам — шаг за ша́гом;

к. напе́рад — шаг вперёд;

на ко́жным кро́ку — на ка́ждом шагу́ (что ни шаг);

кро́ку не сту́піць — (без каго, чаго) ша́гу не сту́пит (без кого,чего);

не дава́ць кро́ку ступі́ць — не дава́ть ша́гу сде́лать;

зрабі́ць рашу́чы к. — сде́лать реши́тельный шаг;

к. напе́рад, два кро́кі наза́д — шаг вперёд, два ша́га наза́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́лькі

1. мест. вопр. ско́лько; (о стоимости чего-л. — ещё) что;

к. ча́су? — ско́лько вре́мени?;

к. табе́ гадо́ў? — ско́лько тебе́ лет?;

к. кашту́е гэ́та кні́га? — ско́лько (что) сто́ит э́та кни́га?;

2. мест. относ. не́сколько;

праз к. хвілі́н мы былі́ до́ма — че́рез не́сколько мину́т мы бы́ли до́ма;

3. нареч. ско́лько;

к. е́ду, а канца́ ўсё няма́ — ско́лько е́ду, а конца́ всё нет;

к. ра́дасці! — ско́лько ра́дости!;

к. лет, к. зім! — ско́лько лет, ско́лько зим!;

к. ёсць ду́ху (сі́лы) — изо всех сил;

к. ўле́зе — ско́лько вле́зет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пача́ць сов.

1. (што) в разн. знач. нача́ть; (приступить к какому-л. делу — ещё) приня́ться (за что); стать; (прения — ещё) откры́ть; (решиться на исполнение чего-л. — ещё) предприня́ть, зате́ять; (разговор — ещё) завести́;

п. пра́цу — нача́ть рабо́ту, приня́ться за рабо́ту;

п. цэ́ліцца — нача́ть (стать) це́литься;

п. выда́нне кні́гі — на́чать (предприня́ть, зате́ять) изда́ние кни́ги;

ён пача́ў старэ́ць — он на́чал старе́ть;

п. но́вую бо́чку пі́ва — нача́ть но́вую бо́чку пи́ва;

2. безл. нача́ть;

пачало́ змярка́цца — на́чало смерка́ться;

п. з азо́ў — нача́ть с азо́в;

п. здалёк (здалёку) — нача́ть издалека́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разуме́ць несов.

1. в разн. знач. понима́ть;

р. чужу́ю мо́ву — понима́ть чужо́й язы́к;

р. му́зыку — понима́ть му́зыку;

р. адзі́н аднаго́ — понима́ть друг дру́га;

як ты гэ́та ~ме́еш? — как ты э́то понима́ешь?;

2. (смысл чего-л.) разуме́ть, постига́ть, осмы́сливать, осмысля́ть, уясня́ть;

3. (иметь в виду) подразумева́ть;

што ты ~ме́еш пад гэ́тым? — что ты подразумева́ешь под э́тим?;

4. в форме 2 лица ед. и мн. числа употребляется в качестве вводн. сл. понима́ешь ли (понима́ете ли);

а ён, разуме́еш (разуме́еце), спазні́ўся — а он, понима́ешь ли (понима́ете ли), опозда́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

служы́ць несов.

1. в разн. знач. служи́ть;

с. гаспадару́ — служи́ть хозя́ину;

с. наву́цы — служи́ть нау́ке;

с. у а́рміі — служи́ть в а́рмии;

гэ́ты пако́й слу́жыць мне кабіне́тамэ́та ко́мната слу́жит мне кабине́том;

гэ́та паліто́ слу́жыць мне ўжо пя́ты годэ́то пальто́ слу́жит мне уже́ пя́тый год;

с. прыме́тай чаго́е́будзь — служи́ть при́знаком чего́-л., предвеща́ть;

2. (быть исправным) де́йствовать; рабо́тать;

рыча́г не слу́жыць — рыча́г не де́йствует (не рабо́тает);

нага́ не слу́жыць — нога́ не де́йствует;

с. ве́рай і пра́ўдай — служи́ть ве́рой и пра́вдой;

с. шы́рмай — служи́ть ши́рмой

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чтоI мест.

1. што (род. чаго́, дат. чаму́, вин. што, твор., предл. чым);

2. (в знач. «как», «какой») як, які́, што;

что, твоя́ голова́ лу́чше? што (як), твая́ галава́ лепш?;

ну что, как у вас на да́че? ну што, як у вас на ле́цішчы?;

3. (в знач. «почему», «зачем») чаго́, што;

что ты так кричи́шь? чаго́ (што) ты так крычы́ш?;

4. (в знач. «сколько») ко́лькі, што;

что сто́ит э́та кни́жка? ко́лькі кашту́е гэ́та кні́жка?;

что возьмёшь за рабо́ту? ко́лькі (што) во́зьмеш за рабо́ту (пра́цу)?;

что бы́ло ду́ху, пусти́лся бежа́ть ко́лькі было́ ду́ху, пусці́ўся бе́гчы;

5. (в относительном употреблении) што, які́;

де́рево, что тут росло́ дрэ́ва, што (яко́е) тут расло́;

6. (при сопоставлении нескольких предложений); (одно-другое-третье) разг. адно́-друго́е-трэ́цяе, што-што-што;

что вспо́мнил, что забы́л, что перепу́тал што ўспо́мніў, што забы́ў, што пераблы́таў (адно́ ўспо́мніў, друго́е забы́ў, трэ́цяе пераблы́таў);

7. (в риторических вопросах и восклицательных предложениях: как) як; (изредка) што; (какой) які́;

до чего́ он испуга́лся! як ён спало́хаўся (спужа́ўся)!;

до чего́ холо́дный (хо́лодно)! які́ хало́дны! (як хо́ладна!);

(уж) на что разг. ужо́ ж. які́ (да чаго́) (перед сущ. или прил.), ужо́ ж як (да чаго́) (перед нареч. или глаг.);

что кому́ (за де́ло) до кого́, до чего́? яка́я каму́ спра́ва да каго́, да чаго́?;

что за ве́чер! які́ (што за) ве́чар!;

что за нужда́? што за кло́пат?, яка́я патрэ́ба?;

что по́льзы? яка́я (што) за кары́сць?;

что то́лку? што то́лку?, яка́я ра́цыя?, які́ сэнс?;

8. (в знач.: что я говорю?, даже не) ды што там;

доста́точно одного́ сло́ва, намёка… что намёка! — взгля́да до́сыць (дастатко́ва) аднаго́ сло́ва, намёку… ды што там намёку! — по́зірку;

ма́ло ли что! ма́ла што!;

за чем де́ло ста́ло? у чым затры́мка?;

не́ за чем няма́ чаго́;

не́ на что няма́ на што;

ни за что, ни про что без дай прычы́ны;

ни к чему́ няма́ чаго́, няма́ патрэ́бы, без патрэ́бы, не трэ́ба;

прийти́ (верну́ться) ни с чем прыйсці́ (вярну́цца) ні з чым;

хоть бы что хоць бы што;

чуть что чуць што;

оста́ться ни при чём заста́цца ні пры чым;

ни во что не ста́вить лічы́ць за нішто́, не лічы́цца;

ни за что счита́ть лічы́ць за нішто́;

в слу́чае чего́ калі́ што яко́е;

не́ о чем говори́ть няма́ пра што гавары́ць;

что и говори́ть што і каза́ць;

хоть ты что хоць ты што;

что к чему́ што да чаго́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзе́йнічаць несов.

1. де́йствовать;

дз. самасто́йна — де́йствовать самостоя́тельно;

у го́радзе ~чала падпо́льная арганіза́цыя — в го́роде де́йствовала подпо́льная организа́ция;

2. (быть в исправности) де́йствовать, рабо́тать;

машы́на не ~чае — маши́на не де́йствует (не рабо́тает);

3. (владеть) де́йствовать;

спры́тна дз. вёсламі — ло́вко де́йствовать вёслами;

4. (оказывать влияние) де́йствовать, влия́ть;

вымо́ва на яго́ не ~чае — вы́говор на него́ не де́йствует (не влия́ет);

5. (чым на што) подверга́ть де́йствию (чего что);

дз. святло́м на раслі́ну — подверга́ть расте́ние де́йствию све́та;

дз. на свой страх і ры́зыку — де́йствовать на свой страх и риск;

дз. на не́рвы — де́йствовать на не́рвы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)