шапіто́, нескл., н.
Вялікая разборная брызентавая або палатняная палатна для цыркавых прадстаўленняў, а таксама перасоўны цырк, які выступае ў такой палатцы. Цырк шапіто.
[Фр. chapiteau.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкловыдзіма́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да выдзімання шкляных вырабаў. Шкловыдзімальны цэх. // Які прызначаецца, выкарыстоўваецца для выдзімання шкляных вырабаў. Шкло выд зімальныя прыстасаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматсло́ўны, ‑ая, ‑ае.
Для якога ўласціва шматслоўе; які вельмі мнагаслоўна вырашае свае думкі. Я не хачу быць залішне шматслоўным. Ды і навошта? Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчамлёткі, ‑аў; адз. няма.
1. Прыстасаванне для заціскання чаго‑н.
2. перан. Тое, што перашкаджае, скоўвае, пазбаўляе свабоды. // Бяда, нястача, цяжкае бядотнае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчэ́беневы, ‑ая, ‑ае.
1. Які складаецца або зроблены са шчэбеню; пакрыты шчэбенем. Шчэбеневы насціл.
2. Які прызначаны, служыць для вырабу шчэбеню. Шчэбеневы завод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шышкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.
Разм. Збіраць кедравыя шышкі для нарыхтоўкі арэхаў. Працоўнаму чалавеку ўсюды рабіць трэба. .. Шышкаваць хадзілі: збіраць кедравыя арэхі... Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электраізаляцы́йны, ‑ая, ‑ае.
Прызначаны для ізаляцыі асобных частак электрычных прыбораў. Электраізаляцыйныя матэрыялы. Электраізаляцыйны лап. // Які мае ўласцівасці ізаляцыі электрычнасці. Электраізаляцыйная ўласцівасць штучнай смалы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эрго́метр, ‑а, м.
Спец. Прыбор для выканання дазіраванай механічнай работы пры даследаванні працаздольнасці і функцыянальных змен, якія адбываюцца ў арганізме ў працэсе працы.
[Ад грэч. érgon — праца, работа і metreō — вымяраю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юнгшту́рм, ‑а, м.
Арганізацыя рэвалюцыйнай нямецкай моладзі, створаная ў 1924 г. для барацьбы з фашызмам (з 1926 г. стала называцца «Чырвоны фронт моладзі»).
[Ням. Jungsturm.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́мы, -ая, -ае, займ. азнач.
1. Ужыв. пры ўказальных займенніках «той», «гэты» для ўдакладнення, а таксама пры асабовых займенніках у знач. менавіта.
Гэта той с. дом.
Дык гэта і ёсць твая сяброўка? — Яна самая.
2. Ужыв. для ўдакладнення месца і часу ў знач. прама, як раз, непасрэдна.
Ля самага лесу.
На самае дно. 3 самай поўначы.
С. час касіць.
Самая пара гнаць кароў у поле.
3. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі служыць для ўтварэння найвышэйшай ступені, а пры назоўніках указвае на крайнюю ступень колькасці або якасці.
С. новы.
С. добры.
С. смак.
Самая бездараж.
С. накал падзей.
4. Тое, што і сам (у 1 і 2 знач.).
Парвала с. канверт, дастаючы са скрынкі.
◊
На самай справе — фактычна, у сапраўднасці.
Самы-самы (самая-самая, самае-самае і г.д.) (разм., жарт.) — добры.
Самы раз; у самы раз (разм.) — тады, калі трэба, у патрэбны момант.
Самы той! (іран.) — азначае: не на таго напалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)