кі́слы, -ая, -ае.
1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін.
К. яблык.
К. сок.
2. Які закіс у выніку браджэння, прыгатаваны квашаннем.
Кіслае малако.
Кіслая капуста.
3. перан. Які выражае незадаволенасць; паніклы (разм.).
К. настрой.
К. выраз твару.
4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.; спец.).
Кіслая глеба.
|| наз. кіслата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нова... (а таксама нава...).
Першая састаўная частка складаных слоў у знач.:
1) новы (у 1 знач.), які ўпершыню з’явіўся, напр.: новазаведзены, новаўтварэнне;
2) які адносіцца да новых месц, да новага месца, напр.: новаадкрывальнік, новапасяленец;
3) не старажытны (у 1 знач.), напр., новаеўрапейскі;
4) які толькі што пачынае што-н., прыступае да чаго-н.; які з’яўляецца навічком, напр.: нованароджаны, новапрызначаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́мны, -ая, -ае.
1. Які адчувае сум, смутак; маркотны, а таксама які выражае сум, смутак.
С. чалавек.
Сумныя вочы.
Мне сумна (у знач. вык.).
2. Які мае ў сабе штон. сумнае, поўны суму.
Сумнае апавяданне.
У казцы многа сумнага (наз.).
3. Які выклікае, наводзіць сум, смутак.
Сумная дарога.
|| наз. су́мнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́рхні, -яя, -яе.
1. Які знаходзіцца, размешчаны на версе, вышэй за іншых.
В. слой.
Верхняя губа.
2. Блізкі да вытокаў.
Верхняе цячэнне.
3. Які надзяваецца зверху на што-н.
Верхняе адзенне.
4. Які адносіцца да вярхоў (у 8 знач.).
В. рэгістр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
свядо́мы, -ая, -ае.
1. Які валодае свядомасцю (у 2 знач.).
Чалавек — істота свядомая.
2. Які правільна ацэньвае і разумее ўсё навакольнае.
Свядомыя адносіны да працы.
Свядомая палітычная барацьба.
3. Які дзейнічае наўмысна, знарок, абдумана.
С. падман.
|| наз. свядо́масць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нацыяна́льны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да нацыі, нацыянальнасці, звязаны з іх грамадскім жыццём.
Нацыянальнае пытанне.
Н. рух.
2. Які ўласцівы дадзенай нацыі, выражае яе характар.
Нацыянальная культура.
Н. тэатр.
Н. касцюм.
3. Які належыць дадзенай краіне; дзяржаўны.
Н. гімн.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нерухо́мы, -ая, -ае.
1. Які не рухаецца, застаецца ўвесь час на адным месцы.
Н. блок.
Стаяць нерухома (прысл.).
2. перан. Які не змяняе свайго выразу.
Н. позірк.
3. У граматыцы: які не мяняе свайго месца (пра націск).
|| наз. нерухо́масць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пад’ёмны, -ая, -ае.
1. гл. падняцца, падняць і пад’ём.
2. Які прызначаны для пад’ёму, перамяшчэння ўверх.
П. кран.
3. Такі, які можна падняць.
Пад’ёмная заслона.
4. Які выдаецца для расходаў пры пераездзе на новае месца работы.
Пад’ёмныя грошы.
Атрымаць пад’ёмныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
духо́ўны, -ая, -ае.
1. Які адносіцца да ўнутранага, псіхічнага жыцця чалавека, да духу (у 1 знач.).
Рост духоўных інтарэсаў.
Духоўная блізкасць.
2. Царкоўны, які адносіцца да рэлігіі, духавенства.
Духоўная асоба.
Духоўнае званне.
○
Духоўны айцец — святар, які спавядае каго-н. пастаянна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цяку́чы, -ая, -ае.
1. Вадкі, здольны цячы.
Цякучыя і сыпучыя целы.
2. Які працякае, дзіравы.
Цякучае вядро.
3. Які знаходзіцца ў руху; праточны (пра ваду).
4. перан. Які часта мяняецца; непастаянны, няўстойлівы.
|| наз. цяку́часць, -і, ж. (у 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)