верць, выкл. у знач. вык.

Ужываецца паводле знач. дзеясл. вярцець — вярцецца, павярнуць — павярнуцца.

•••

Хоць круць-верць, хоць верць-круць — як ні рабі, няма выхаду.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тапо́р, тапара́, мн. тапары́, тапаро́ў, м.

Прылада для сячэння ў выглядзе насаджанай на драўлянае дзяржанне металічнай лопасці з вострым лязом з аднаго боку і абухом з другога; сякера.

З лесу далятаў стук тапара.

◊

Хоць тапор (сякеру) вешай (разм.) — аб цяжкім, нясвежым паветры ў памяшканні.

|| памянш. тапо́рык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. тапо́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

добро́​II

1. нареч. до́бра;

2. добро́ бы союз няха́й бы; (хотя бы) хоць бы; (если бы) як хоць;

◊

добро́ пожа́ловать! а) (приветствие) з до́брым прыбыццём (прые́здам, прыхо́дам)!; б) (приглашение) сардэ́чна запраша́ем!, калі ла́ска!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ре́дька рэ́дзька, -кі ж.;

◊

надое́сть ху́же го́рькой ре́дьки погов. апры́краць як го́ркая цыбу́ліна; хоць ма́халам гані́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Аніга́дкі ’хоць бы што’ (Мар. дыс.) ад гадка з прыстаўкай ні і ўзмацняльнай часціцай а (параўн. анічуць і шэраг іншых утварэнняў з ані‑).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пато́п, -у, м.

1. Паводле біблейскай легенды: паводка, якая за грахі людзей затапіла нібыта ўсю Зямлю.

Сусветны п.

Пасля нас хоць п.! (каб толькі нам было добра; неадабр.).

2. Разводдзе, паводка; пра многа разлітай вады дзе-н. (разм., жарт.).

У нізінах вясною — цэлы п.

Што тут за п. у вас у хаце?

|| прым. пато́пны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гаць (род. га́ці) ж.

1. гать;

2. запру́да, плоти́на;

◊ хоць г. гаці́ — хоть пруд пруди́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лапа́та ж. лопа́та;

◊ грэ́бці гро́шы ~тай — грести́ де́ньги лопа́той;

хоць ~тай заграба́й — хоть лопа́той загреба́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пусть

1. част. няха́й, хай;

пусть е́дет, е́сли хо́чет няха́й (хай) е́дзе, калі́ хо́ча;

пусть так! няха́й (хай) так!;

2. союз няха́й, хай; (хотя бы) хоць (бы); дарма́;

пусть я оши́бся, но оши́бку э́ту я испра́вил няха́й (хай, хоць) я памылі́ўся, але памы́лку гэ́ту я вы́правіў;

зада́ча пусть тру́дная, но выполни́мая зада́ча няха́й (хай, хоць) ця́жкая, але выкана́льная.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шкловалакно́, ‑а, н.

Валакно, якое атрымліваецца з расплаўленага шкла (у 1 знач.). Хоць са шкла, але не б’ецца, хоць палатно, але не гарыць. Яно [палатно] вырабляецца на Полацкім заводзе шкловалакна. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)