дажда́ць, ‑жду, ‑жджэш, ‑жджэ; зак., каго-чаго.
Разм. Тое, што і дачакаць. Вылі жудкія годы, Яшчэ горшых даждалі, як вайны усясветнай Пракаціліся хвалі. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дако́сіны, ‑сін; адз. няма.
Абл. Тое, што і дакоскі. Сіні час дарагі! Хвалі смольныя сосен. Дзе ж ты знойдзеш другі Час дажынак, дасевак, дакосін. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зыб, зыбу, м.
Лёгкае хістанне воднай паверхні, рабізна на воднай паверхні. Затока. Ні хвалі, ні зыбу няма, І тут нават кручы не надта крутыя. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зык, ‑у, м.
Рэзкі, звонкі гук, голас. З выгану даносіўся рэзвы зык пастуховай трубы. Гартны. З балот даносіліся хвалі незвычайна мяккіх зыкаў крахтання жаб. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хвалепадо́бны, ‑ая, ‑ае.
Падобны на хвалю; які мае выгляд хвалі. Хвалепадобныя рухі. □ Над галавою гарэла паўночнае ззянне. Светлыя хвалепадобныя палосы пераліваліся рознымі колерамі, рухаліся, плылі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выпраме́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Вылучаць прамянёвую энергію, светлавыя, цеплавыя і інш. прамяні. Выпраменьваць святло. Выпраменьваць злектрамагнітныя хвалі. □ Пышныя русыя валасы, здавалася, выпраменьвалі ўласнае святло. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ды́бам, прысл.
Падняўшыся ўверх; тарчма, старчаком. Сняцца аглухшыя рыбы, Стогны у далях марскіх, Сняцца узнятыя дыбам Хвалі ад выбухаў іх [мін]. Танк.
•••
Валасы (сталі, становяцца) дыбам гл. волас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нака́твацца, ‑аецца; незак.
1. Зал. да накатваць.
2. Тое, што і накочвацца (у 1 знач.). З мяккім шолахам накатваліся бясконцыя хвалі, імкліва прарэзвалі блакіт беласнежныя чайкі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўсплыва́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Разм. Усплыць — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. А калі апала на ваду [пяро], — Пасінелі, зашумелі хвалі, .. І сузор’і лілій паўсплывалі... Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́карына ’валы вады на рацэ’ (Яшк.), вако́рына ’тс’ (КТС). Балтызм. Параўн. літ. vakarìnis ’вячэрні; заходні’, vakãris ’заходні вецер’ (Цыхун, Лекс. балтызм, 52). Суфікс адзінкавасці ‑ін‑ з’яўляецца не словаўтваральным сродкам, а вынікам перараскладання на беларускай глебе літоўскага слова. Вагары ’хвалі’ да вакар‑ына з азванчэннем г у інтэрвакальным становішчы пад магчымым уплывам вагацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)