Мі́кра — у шматлікіх назвах з навукі і тэхнікі: мікраскоп, мікраметр, мікракосм, мікрафон і інш., запазычаных у савецкі перыяд у асноўным з зах.-еўр. моў праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 83) са ст.-грэч. μικρός ’малы’. Пасрэдніцай магла быць і польск. мова.

Мі́кра ’дробнарыбіца’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). З новагрэч. μικρός ’малы, дробны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

касмана́ўтыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Сукупнасць галін навукі і тэхнікі, якія забяспечваюць асваенне космасу для патрэб чалавецтва. // Палёты ў касмічнай прасторы.

[Ад грэч. kósmos — Сусвет і nautikē — мараплаванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэлефані́я, ‑і, ж.

Спец. Галіна навукі і тэхнікі, якая вывучае прынцыпы пабудовы сістэм тэлефоннай сувязі, распрацоўвае апаратуру для яе ажыццяўлення і выкарыстання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэхні́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да тэхнікі (у 1 знач.), звязаны з ёй. Тэхнічныя праблемы. Тэхнічны прагрэс. Тэхнічная рэканструкцыя народнай гаспадаркі. // Які звязаны з вывучэннем, пашырэннем і навуковай распрацоўкай тэхнікі; які абумоўлівае гэтыя працэсы. Тэхнічныя навукі. Тэхнічныя веды. Тэхнічная літаратура. Тэхнічная інфармацыя. // Які заняты, працуе ў галіне тэхнікі. Тэхнічная інтэлігенцыя.

2. Які мае адносіны да тэхнікі (у 2 знач.), звязаны з абслугоўваннем, захаваннем, выкарыстаннем і эксплуатацыяй яе. Тэхнічныя навыкі. Тэхнічныя прыёмы.

3. Які мае адносіны да работы машын і механізмаў, звязаны з працэсам вытворчасці чаго‑н. Тэхнічныя магчымасці станка. Тэхнічныя патрабаванне Тэхнічная дакументацыя. // Звязаны з абслугоўваннем тэхнікі якой‑н. вытворчасці. Тэхнічная служба. Тэхнічны аддзел. Тэхнічны склад.

4. Які падлягае выкарыстанню або апрацоўцы ў прамысловасці. Тэхнічныя культуры. Тэхнічная вада. Тэхнічнае масла.

5. Які выконвае розныя дапаможныя работы ў якой‑н. справе. Тэхнічны сакратар. Тэхнічныя работнікі сцэны.

6. Які абазначае спецыяльнае паняцце, што адносіцца да якой‑н. галіны тэхнікі і навукі; прафесіянальны (пра слова, выраз). Тэхнічны тэрмін.

7. Які вылучаецца высокай тэхнікай, майстэрствам (пра спорт, мастацтва). Тэхнічны баксёр.

•••

Тэхнічны кантроль — нагляд за якасцю прамысловай прадукцыі, за адпаведнасцю яе ўстаноўленым стандартам.

Тэхнічны мінімум — сукупнасць ведаў у якой‑н. галіне, неабходныя для рабочага адпаведнай спецыяльнасці.

Тэхнічная норма — норма выпрацоўкі, якая ўстанаўліваецца з улікам забеспячэння тэхнікай і ўмоў працы.

Тэхнічны рэдактар — рэдактар, які ведае паліграфічным афармленнем кнігі, газеты і пад.

Тэхнічны савет — кансультатыўны орган па пытаннях тэхнікі (пры міністэрстве, навукова-даследчым інстытуце, канструктарскім бюро).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хала́тнасць, ‑і, ж.

Нядобрасумленныя, нядбайныя адносіны да сваіх абавязкаў. Прараб Нядаўні абвінавачваецца ў халатнасці, парушэнні правы тэхнікі бяспекі, у выніку чаго загінуў чалавек. Дадзіёмаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

будаўні́цтва, -а, н.

1. Галіна навукі і тэхнікі, якая займаецца будоўляй і рэканструкцыяй дамоў, збудаванняў.

2. Узвядзенне будынка або якога-н. іншага збудавання.

Б. спартыўнага комплексу.

3. Будаўнічы аб’ект, а таксама месца, дзе вядзецца будоўля.

Наведаць б.

4. перан. Стварэнне, арганізацыя чаго-н.

Культурнае б.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дасягне́нне ср., в разн. знач. достиже́ние;

~нне мэ́ты — достиже́ние це́ли;

~нні наву́кі і тэ́хнікі — достиже́ния нау́ки и те́хники

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

політэхні́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Звязаны з вывучэннем і прымяненнем розных галін тэхнікі. Політэхнічны інстытут.

2. Які мае адносіны да політэхнізму, заснаваны на політэхнізме. Політэхнічнае навучанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

згрува́сціцца, ‑ціцца; зак.

Сабрацца ў бязладную масу, кучу. Салдаты завіхаліся, стараючыся хутчэй .. пусціць паток машын і баявой тэхнікі, якія згрувасціліся непадалёк на лясной дарозе. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэнтгенатэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

Сукупнасць сродкаў і метадаў атрымання рэнтгенаўскага выпраменьвання і прымянення яго ў медыцыне, біялогіі і інш. галінах навукі і тэхнікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)