перапіса́ць, -ішу́, -і́шаш, -і́ша; -ішы́; -і́саны; зак.
1. што. Напісаць нанава, скапіраваць.
П. апавяданне.
2. каго-што. Скласці спіс, рэестр каго-, чаго-н.
П. абсталяванне лабараторыі.
|| незак. перапі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перапі́сванне, -я, н. і перапі́ска, -і, ДМ перапісцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скрыжава́ць, -жу́ю, -жу́еш, -жу́е; -жу́й; -жава́ны; зак.
1. што. Скласці што-н. крыж-накрыж.
С. рукі.
2. каго-што. Зрабіць спарванне розных відаў (жывёл, раслін) для атрымання новай пароды, гатунку.
◊
Скрыжаваць шпагі — уступіць у бой, спрэчку.
|| незак. скрыжо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. скрыжава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Настрамі́ць (настромі́ць) ’неакуратна налажыць, накідаць абы-як’ (ТС), настрамя́шыць ’скласці абы-як’ (клецк., Жыв. сл.), ’падняць, задраць’ (любан., Жыв. сл.), параўн. палес. настромля́ть вощи́ну ’насаджваць вашчыну на крыжавіну для прываблівання пчол’ (Анох.), укр. настроми́ти ’наткнуць’. Гл. стром, страмля́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скле́ціць (sklécić) ‘абы-як збудаваць драўляную будыніну’ (Варл., Сцяшк. Сл.), ‘паставіць хату ў выглядзе клеці’ (Байк. і Некр.), ‘скласці ў клетку (дровы)’ (Сцяшк. Сл.). Да клець (гл.); у першым значэнні, мажліва, з польск. sklecić ‘тс’, параўн. klecić ‘будаваць абы-як’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засціртава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.
Скласці ў сцірты (збожжа, салому і пад.). — Нашы ўсё звезлі ў гумно, засціртавалі, — быццам сама сабе сказала Параска. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прашчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. што. Шчупаючы, выявіць, адчуць, праверыць.
П. пухліну.
2. перан., каго-што. Назіраючы, даследуючы, скласці сабе ўяўленне пра каго-, што-н. (разм.).
П. веды новага работніка.
П. глебу (тое, што і зандзіраваць глебу).
|| незак. прашчу́пваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прашчу́пванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штабелява́ць, ‑бялюю, ‑бялюеш, ‑бялюе; зак. і незак., што.
Скласці (складваць) у штабялі (дошкі, бярвенне, лес, будаўнічыя матэрыялы і пад.). Штабелявалі хлопцы шпалы — Сасны смалістыя брусы. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́крыж, прысл.
Крыжападобна, як крыж. Перавязаць накрыж. Скласці рукі накрыж. □ Покатам ляжалі выносныя сосны, ляжалі ўдоўж і накрыж, як пасля якой буры. Пестрак.
•••
Крыж-накрыж гл. крыж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адшарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Адчысціць, адцерці шараваннем. Адшараваць кацёл. □ Прыйшоў, нарэшце, час, калі ўжо можна было густа змазаць і скласці інструменты, адшараваць рукі набела. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Складу́жына ‘пакосы, якія кладуцца адзін на другі’ (Сл. Брэс.), складзю́жыны ‘два радкі сена, якія паклаліся адзін на адзін’ (Выг.). Да скласці, складу або да склад (гл.) з суф. ‑ін(а) праз прамежкавую ступень *складуга (*складзюга), пра суф. ‑уг(а) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 66.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)